υποδεικνύοντας τις πολλές εσωτερικές αντιθέσεις και ασυμφωνίες ανάμεσα στα βιβλία και στα ανθρωπολογικά δεδομένα, στις εναλλακτικές πηγές που θα μπορούσε να αντλήσει ο Καστανιέδα λεπτομερείς πληροφορίες για τις σαμανιστικές πρακτικές καθώς και στην έλλειψη υποστηρικτικών αποδείξεων.
Στα βιβλία του, ο Καστανιέδα διηγείται σε πρώτο πρόσωπο αυτά που υποστηρίζει ότι αποτελούν τη μαθητεία του σε έναν Γιάκι Σαμάνο που ονομάζεται Δον Χουάν Μάτους τον οποίο συνάντησε το 1960. Ο Καστανιέδα έγραψε ότι αναγνωρίστηκε από τον Δον Χουάν Μάτους να έχει τον ενεργειακό σχηματισμό του "ναγουάλ", τον οποίο εφόσον τον διάλεγε το πνεύμα θα μπορούσε να γίνει ο ηγέτης μιας ομάδας πολεμιστών. Χρησιμοποίησε επίσης τον όρο "ναγουάλ" για να σηματοδοτήσει το μέρος της αντίληψης το οποίο βρίσκεται στην περιοχή του αγνώστου, ωστόσο είναι δυνατόν ο άνθρωπος να το φτάσει, το οποίο υπονοεί για την ομάδα των μάγων του, ότι ο Δον Χουάν ήταν με κάποιον τρόπο ο σύνδεσμος με αυτό το άγνωστο. Ο Καστανιέδα συχνά αναφέρεται σε αυτή την άγνωστη περιοχή ως μη συνηθισμένη πραγματικότητα, κάτι το οποίο δείχνει ότι αυτή η περιοχή αποτελεί μια πραγματικότητα, αλλά είναι θεμελιωδώς διαφορετική από τη συνηθισμένη φύση της πραγματικότητας της οποίας την εμπειρία έχουμε ως ανθρώπινα όντα τα οποία είναι απορροφημένα στις καθημερινές τους ασχολίες μέσω της κοινωνικής διαμόρφωσης και εκπαίδευσής τους. Η συνηθισμένη πραγματικότητα όπως έχουν την εμπειρία της οι άνθρωποι είναι απλώς μια "περιγραφή" η οποία έχει τοποθετηθεί μέσω της "εξημέρωσης" στη συνείδησή τους από τη στιγμή που ήταν βρέφη.
Ο Καστανιέδα αποσύρθηκε από τη δημόσια θέα το 1973, ζώντας σε ένα σπίτι με τις τρεις "μάγισσες", γυναίκες που είχαν κόψει τις σχέσεις με τις οικογένειές τους και είχαν αλλάξει τα ονόματά τους. Ίδρυσε την Cleargreen, έναν οργανισμό που προωθούσε την Προένταση (Tensegrity), μια σειρά ασκήσεων Τολτέκικης προέλευσης που ήταν ιδιαίτερα δυνατές πνευματικά. Μετά το θάνατο του Καστανιέδα το 1998, οι τρεις μάγισσες και άλλοι άνθρωποι που ήταν συνδεδεμένοι με τον Καστανιέδα εξαφανίστηκαν από την κοινή θέα.
Βιογραφικά Στοιχεία
Τα αρχεία των μεταναστών δείχνουν ότι ο Κάρλος Σέσαρ Αράνα Καστανιέδα γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου του 1925 στην Καχαμάρκα του Περού. Τα αρχεία δείχνουν ότι το επίθετό του το πήρε από τη μητέρα του τη Σουσάνα Καστανιέδα Ναβόα (Susana Castañeda Navoa). Ο πατέρας του ήταν ο Σέσαρ Αράνα Μπουρουνγκαράι (Cesar Arana Burungaray). Το επίθετό του εμφανίζεται με τον χαρακτήρα ñ σε πολλά ισπανόφωνα λεξικά, αν και τα πιο διάσημα έργα του είναι δημοσιευμένα με την αγγλική εκδοχή του ονόματος. Μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες στις αρχές της δεκαετίας του 1950 και έγινε ένας "ουδετεροποιημένος πολίτης" το 1957. Το 1960 παντρεύτηκε την Μάργκαρετ Ρούνιαν (Margaret Runyan) στην Τιχουάνα του Μεξικού. Έζησαν μαζί μόνο για έξη μήνες, αλλά το διαζύγιό τους βγήκε το 1973. Εκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (University of California, Los Angeles - UCLA) από όπου πήρε το πτυχίο του το 1962 και το διδακτορικό του το 1973.Τα πρώτα τρία βιβλία του Καστανιέδα, Οι Διδασκαλίες του Δον Χουάν, Μια Ξεχωριστή Πραγματικότητα και Ταξίδι στο Ιξτλάν, γράφτηκαν καθώς ο Καστανιέδα ήταν φοιτητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο UCLA (Καλιφόρνια). Έγραψε αυτά τα βιβλία ως την καταγραφή της έρευνάς του που περιέγραφε τη μαθητεία του με τον "Άνθρωπο της Γνώσης" ο οποίος αποκαλείται στα βιβλία ως Δον Χουάν Μάτους, ένας Ινδιάνος Γιάκι από το βόρειο Μεξικό. Το Μάρτιο του 1973 ο Καστανιέδα ήταν στο εξώφυλλο του περιοδικού Time (5 Μαρτίου 1973 - Vol. 101 No. 10). Το άρθρο τον περιέγραφε ως "ένα αίνιγμα το οποίο είναι τυλιγμένο σε μυστήριο". Από τη συνέντευξη αυτή και μετά ο Καστανιέδα εξαφανίστηκε από τη δημόσια θέα μέχρι τη δεκαετία του 1990.
Το 1974, το τέταρτο του βιβλίο, Ιστορίες Δύναμης, δημοσιεύτηκε. Αυτό το βιβλίο τελειώνει με τον Καστανιέδα να πηδάει από ένα βράχο στην άβυσσο και σηματοδότησε το τέλος της μαθητείας του στον Δον Χουάν. Ο Καστανιέδα συνέχισε να είναι διάσημος στο αναγνωστικό κοινό και στα επόμενα βιβλία του. Συνολικά 12 βιβλία του Καστανιέδα εκδόθηκαν, τα δύο από τα οποία εκδόθηκαν μετά το θάνατό του.
Στη δεκαετία του 1990 ο Καστανιέδα συνέχισε να εμφανίζεται στο κοινό για να προωθήσει την Προένταση (Tensegrity), μια σειρά κινήσεων που υποστήριζε ότι είχε κληροδοτηθεί από 25 γενιές Τολτέκων Σαμάνων.
Ο Καστανιέδα πέθανε στις 27 Απριλίου 1998 στο Λος Άντζελες λόγω επιπλοκών καρκίνου στο ήπαρ. Δεν έγινε δημόσια τελετή και η σορός του Καστανιέδα κάηκε ενώ οι στάχτες του στάλθηκαν στο Μεξικό. Σχεδόν δύο μήνες αργότερα, στις 19 Ιουνίου του 1998, εμφανίστηκε μια ανακοίνωση στον τύπο με τίτλο Ένας Αποσιωπημένος Θάνατος για τον Μυστικιστή Συγγραφέα Κάρλος Καστανιέδα (A Hushed Death for Mystic Author Carlos Castaneda) από το δημοσιογράφο J.R. Moehringer στους Los Angeles Times.
Τέσσερις μήνες μετά το θάνατο του Καστανιέδα ο C. J. Castañeda, που είναι γνωστός και ως Adrian Vashon, του οποίου το πιστοποιητικό γεννήσεως δείχνει ότι ο Κάρλος Καστανιέδα είναι πατέρας του, αμφισβήτησε τη διαθήκη του Καστανιέδα δικαστικά. Για πολλά χρόνια ο Καστανιέδα ανέφερε τον Vashon ως γιο του. Η διαθήκη είχε υπογραφεί τέσσερις μέρες πριν το θάνατο του Καστανιέδα και ο Vashon αμφισβήτησε την αυθεντικότητά της. Τελικώς ο Vashon δεν δικαιώθηκε.
Το έργο του
Είναι σαφές ότι η συνεισφορά του υπήρξαν τα βιβλία του και η διάδοση των Μαγικών Περασμάτων. O Κάρλος Καστανιέδα είχε την ευκαιρία να επιδείξει την πιθανή εξέλιξη του ανθρώπου.Το 1993 ο Καστανιέδα ανακοίνωσε τα Μαγικά Περάσματα, την κορύφωση της τέχνης των τολτέκων Πολεμιστών, τα οποία μεταφέρθηκαν προφορικά στον Καστανιέδα από γενιά σε γενιά. Τις κινήσεις αυτές τις ονόμασε επίσης Tensegrity (στο βιβλίο "Μαγικά Περάσματα" της ελληνικής μετάφρασης μεταφράζεται ως Προένταση από το μεταφραστή), η οποία λέξη είναι δανεισμένη από την Αρχιτεκτονική και συνδυάζει τις έννοιες της "έντασης" (tension) και της "ακεραιότητας" (integrity). Παράλληλα, ίδρυσε την οργάνωση Cleargreen για τη διάδοση τους και έκανε πολλές εμφανίσεις για την περαιτέρω διάδοσή τους. Αυτή ήταν μια διαφοροποίηση σε σχέση με την προηγούμενη φάση της απομόνωσης, και εξέπληξε πολλούς δεδομένου ότι δεν ανέφερε τα μαγικά περάσματα σε προηγούμενα βιβλία του.
Τα έργα του Καστανιέδα, είναι όλα γραμμένα στα αγγλικά αν και ο ίδιος μιλούσε τέλεια καστιλιάνικα (στην πραγματικότητα, διόρθωσε ο ίδιος τις ισπανικές μεταφράσεις των βιβλίων του) και αποτελούν τη μεταφορά της κοσμοθεώρησης που τον εισήγαγε ο Δον Χουάν. Πολύ γρήγορα τα έργα του έγιναν κλασικά στην πνευματική λογοτεχνία και στη λογοτεχνία της Νέας Εποχής.
Κατά τα δύο πρώτα βιβλία ο Καστανιέδα επικεντρώνεται στην χρήση του πεγιότ το οποίο το ονομάζει μεσκαλίτο στο βιβλίο, και το θεωρεί ως μια δύναμη-προστάτη κατά ανάλογο τρόπο όπως και τα φυτά-συμμάχους που ανήκουν στο είδος Datura και τη χρήση των μανιταριών του είδους psilocybe (ψυχοτροπικά μανιτάρια), τα οποία χρησιμοποίησε ο Δον Χουάν ως μέσο για να δημιουργήσει στον Κάρλος Καστανιέδα αυτό που ονόμαζε "κατάσταση αυξημένης συνείδησης".
Από το τρίτο βιβλίο, "Ταξίδι στο Ιξτλάν", το κείμενο των βιβλίων του επικεντρώνεται στην επίτευξη "άλλων πραγματικοτήτων" χωρίς τη χρήση οποιουδήποτε παραισθησιογόνου. Στο τέταρτο βιβλίο, "Ιστορίες Δύναμης", διηγείται την "εγκατάλειψη του κόσμου" από την πλευρά του Δον Χουάν, αφήνοντας πίσω του τον Καστανιέδα ως κληρονόμο του και ως τον επόμενο "Ναγουάλ", ελεύθερο να βρει και να αποκτήσει τους δικούς του μαθητές.
Η επιτυχία των βιβλίων του Καστανιέδα είχε ως αποτέλεσμα να εμφανιστούν και πολλοί ακόμα μάγοι ή πολεμιστές από την παράδοση των ινδιάνων ιθαγενών, κάποιοι από τους οποίους έρχονταν σε αντιπαράθεση μαζί του.
Στοιχεία από τη κοσμοθεώρησή του
Ήδη ξεκινώντας από το βιβλίο του "Διδασκαλίες του Δον Χουάν", προσδιόρισε το τι σημαίνει να βαδίζει κανείς στην ατραπό του πολεμιστή ή το μονοπάτι της αψογοσύνης. Οι αρετές και οι αρχές του πολεμιστή του επιτρέπουν να οδηγηθεί στο να αντιληφθεί τον κόσμο και την ύπαρξή του με έναν νέο τρόπο.Το "ονείρεμα" και η "ανασκόπηση" μαζί, κάνουν ικανό να δημιουργήσουν το ενεργειακό "διπλό" - μια οντότητα η οποία δεν μπορεί να καταστραφεί και ικανή να δράσει μόνη της.
Το ονείρεμα ξεκινάει με τον μαθητευόμενο να κινείται με συνείδηση στο περιβάλλον των ονείρων του με τέτοιο τρόπο όπως και στην καθημερινή του ζωή. Αυτή η τεχνική συμπληρώνεται από την "τέχνη της παραφύλαξης", η οποία έχει την ανασκόπηση ως βασικό συστατικό της το οποίο περιλαμβάνει το να ξαναζήσει ο μαθητευόμενος τις εμπειρίες της ζωής του, ώστε να καταλάβει πράγματα για τον ίδιο και να ανακτήσει τη χαμένη του ενέργεια από τα γεγονότα.
Μια από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις των Τολτέκων αφορούν το γεγονός ότι τα ανθρώπινα όντα έχουν ένα φωτεινό κουκούλι ή ενεργειακό πεδίο γύρω από το φυσικό τους σώμα. Επίσης είδαν ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι με έναν ειδικό σχηματισμό που αποτελείται από δύο μέρη. Αυτοί είναι οι "ναγουάλ" ή οι "διπλοί άνθρωποι" σύμφωνα με τον Καστανιέδα. Λόγω της ειδικής ενεργειακής κατανομής, το ναγουάλ έχει μεγαλύτερα ποσά ενέργειας στη διάθεσή του.
Οι Μάγισσες
Αφού ο Καστανιέδα απομακρύνθηκε από τη δημόσια θέα το 1973, αγόρασε ένα μεγάλο σπίτι στο Λος Άντζελες το οποίο μοιραζόταν με τις τρεις γυναίκες ακολούθους του, οι οποίες έγιναν ευρύτερα γνωστές ως οι Μάγισσες.Οι Μάγισσες είχαν ως προϋπόθεση ένταξης στην ομάδα του Καστανιέδα το σπάσιμο των σχέσεων και δεσμών με φίλους και την οικογένειά τους. Επίσης, αρνούνταν να φωτογραφηθούν και πήραν καινούρια ονόματα η Ρεγγίνα Ταλ (Regina Thal) έγινε η Φλορίντα Ντόνερ (Florinda Donner-Grau), η Μαίρηαν Σίμκο έγινε η Ταΐσα Άμπελαρ {Taisha Abelar} και η Κάθλιν Πολμαν έγινε η Κάρολ Τιγγς (Carol Tiggs).
Σχετιζόμενοι συγγραφείς
- Δύο άλλοι συγγραφείς, η Ταΐσα Άμπελαρ και η Φλορίντα Ντόνερ-Γκράου, έγραψαν βιβλία στα οποία υποστηρίζουν ότι είναι από την ομάδα Τολτέκων πολεμιστών του Δον Χουάν Μάτους. Και οι δύο είχαν εγκριθεί και επιδοκιμαστεί από τον Καστανιέδα ως γνήσιοι μαθητές του Δον Χουάν Μάτους, ενώ απέρριψε όλους τους άλλους συγγραφείς ως μη αληθινούς. Οι δύο γυναίκες ήταν μέλη του εσωτερικού κύκλου της ομάδας του Καστανιέδα, τις οποίες αποκαλούσε "The Brujas" (Μάγισσες στα Ισπανικά).
- Ο Φήλιξ Γουλφ, ένας από τους μαθητευόμενους και μεταφραστές του Κάρλος Καστανιέδα, έγραψε το βιβλίο The Art of Navigation: Travels with Carlos Castaneda and Beyond (Η Τέχνη της Πλοήγησης: Ταξίδια με τον Κάρλος Καστανιέδα και Πέρα Από Αυτόν). Στο βιβλίο του ο Γουλφ περιγράφει το πως άλλαξε η ζωή του από την γνωριμία του με τον Καστανιέδα. Αν και αγγίζει όλες τις πλευρές της διδασκαλίας, ο Γουλφ τονίζει αυτό που θεωρεί ο ίδιος ως το κυρίαρχο και πιο ουσιαστικό κομμάτι της εργασίας του Καστανιέδα: την Τέχνη της Πλοήγησης.
- Ο Ντόναλντ Μπαρτελμέ διακωμωδεί τα βιβλία του Καστανιέδα στο βιβλίο του Οι Διδασκαλίες του Δον Μπ.: Ο Δρόμος της Γνώσης ενός Γιάνκι (The Teachings of Don B.: A Yankee Way of Knowledge), στο οποίο αντικαθιστά τη λέξη "brujo" (μάγος) με τη λέξη "brillo".
- Ο ανθρωπολόγος Βίκτορ Σάντσες (Victor Sanchez) υποστηρίζει ότι έχει λάβει όμοιες διδασκαλίες από τη φυλή των Γουιραρίκα στο Μεξικό. Αν και αναφέρει ότι έχει συναντήσει τον Καστανιέδα και ότι τα βιβλία του Καστανιέδα υπήρξαν για αυτόν μια πηγή έμπνευσης, επισημαίνει ότι ο Καστανιέδα δεν ασπάστηκε τη δουλειά του.
- Ο Μάρτιν Γκούντμαν (Martin J. Goodman) υποστηρίζει ότι πέρασε δύο ημέρες με έναν "επανασυναρμολογημένο" Κάρλος ή το διπλό του Κάρλος, μετά το θάνατο του Κάρλος στο βιβλίο του "Ήμουν ο Κάρλος Καστανιέδα (I Was Carlos Castaneda)".
- Ο Μιγκέλ Άνχελ Ρουίζ (Miguel Ángel Ruiz) είναι γνωστός για το πετυχημένο βιβλίο του Οι Τέσσερις Συμφωνίες (The Four Agreements).
- O Αρμάντο Τόρρες (Armando Torres) έγραψε το Συναντήσεις με το Ναγουάλ: Συζητήσεις με τον Κάρλος Καστανιέδα (Encounters with the Nagual: Conversations with Carlos Castaneda) πέντε χρόνια μετά το θάνατο του Καστανιέδα και υποστηρίζει ότι του είπε να το κάνει ο ίδιος ο Καστανιέδα. Σε αυτό περιγράφει το Νόμο του Ναγουάλ με τα Τρία Μέρη. Ωστόσο, ο Καστανιέδα είχε πει από το 1995 ότι δεν έχει άλλους μαθητευόμενους εκτός από τις Τσάκμουλς (τις Μάγισσες).
Άλλα έργα
- "Winds of Nagual" - Ένα μουσικό κομμάτι από το συνθέτη Michael Colgrass
- Sorcerer (Ο Μάγος) - Ένα άλμπουμ άμπιεντ μουσικής του Michael Stearns και Ron Sunsinger το οποίο είναι εμπνευσμένο από τον Καστανιέδα
- Η Δύναμη της Πρόθεσης (The Power of Intention), Γουέιν Ντάιερ (Wayne Dyer), Μια σύγχρονη δουλειά του Ντάιερ η οποία αναφέρει και χρησιμοποιεί ως σημείο εκκίνησης τη δουλειά του Καστανιέδα σχετικά με την Πρόθεση (Intent).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου