Τι Ήταν και τι Απέγινε ο Αρχαίος Ναός της Αρτέμιδας στο Μετς

Η ιστορία του Ναού της Αγροτέρας Αρτέμιδας ξεκινάει στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. Εκτιμάται πως δημιουργήθηκε από τον Καλλικράτη, σχεδόν ταυτόχρονα με τον Ναό της Αθηνάς Νίκης στην Ακρόπολη.
Ο ναός ήταν ιωνικού ρυθμού, τετράστυλος και αμφιπρόστυλος και όριζε γεωγραφικά την όχθη του Ιλισού ποταμού. Κατά την αρχαιότητα ο Ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδας ονομαζόταν Άγρα ή Άγραι και παρέπεμπε στη θεά του κυνηγιού. Ο ναός συνδέθηκε άμεσα με την νίκη των Αθηναίων στην Μάχη του Μαραθώνα, τον Μαραθώνιο και την άνθιση της πόλης των Αθηνών.

Κάθε χρόνο την έκτη ημέρα του Βοιδρομίου, ημέρα της επετείου της Μάχης του Μαραθώνα, τελούνταν μεγάλες θυσίες (500 ερίφια) και γιορτές ως εκπλήρωση του τάματος που είχαν κάνει οι Αθηναίοι στην θεά Αρτέμιδα για την νίκη τους στην μάχη (Ξενοφών, Ανάβασις).

Ο ναός έστεκε όρθιος, όπως εμφανίζεται στην φωτογραφία στο σκίτσο του ζωγράφου Stuart, ο οποίος επισκέφθηκε με τον φίλο του αρχιτέκτονα Revett την Αθήνα το 1751 και αποτύπωσε το κρηπίδωμα. Όπως αποτυπώνεται κατά τον 17 αιώνα έγινε προσθήκη τρούλου, και η εκκλησία ήταν γνωστή ως η «Παναγιά στην Πέτρα».

Το σκίτσο του ζωγράφου Stuart περιλήφθηκε σε μια σπουδαία έκδοση έκδοση του 1762 για την Αθήνα η οποία φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη και επηρέασε πολλά αρχιτεκτονικά έργα διεθνώς, καθώς συμπληρώνεται από λεπτομερή περιγραφή του μνημείου.
Το 1778 κατεδαφίστηκε μαζί με άλλα μνημεία που είχαν σωθεί μέχρι τότε στην Αθήνα.
Τα μάρμαρα έγιναν οικοδομικά υλικά και ασβέστης στην κατασκευή τείχους με τα οποίο ο τότε ο οθωμανός διοικητής έκλεισε την πόλη. Μάλιστα, στο σκίτσο φέρεται να απεικονίζεται ο ίδιος ο βοεβόδας των Αθηνών, Χασεκής, με τη συνοδεία του, να πηγαίνει στον Υμηττό για κυνήγι.

Η θέση ανακαλύφθηκε από τη σκαπάνη το 1897 και το 1960 η έκταση στην οποία βρισκόταν ο ναός κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος. Σήμερα περικλείεται από τσίγκους, οι οποίοι κρύβουν το αποτύπωμα των θεμελίων και τους λίθους που έχουν απομείνει από το μνημείο. Στη Λεωφόρο Αρδηττού υπάρχει και πινακίδα που οδηγεί στο μνημείο ή ακριβέστερα, στο περιφραγμένο οικόπεδο όπου υπήρχε ο Ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδος.

Ο αρχαίος ναός κατεδαφίστηκε το 1778 από τον Οθωμανό διοικητή και τα υλικά του χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του τείχους των Αθηνών γύρω από την Ακρόπολη.

Από τότε που κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος εκκρεμεί η απαλλοτρίωσή του προκειμένου να συνεχιστεί η ανασκαφή, καθώς υπάρχουν οι αξιώσεις των ιδιοκτητών του οικοπέδου, στο οικοδομικό τετράγωνο που ορίζεται από τις οδούς Αρδηττού, Θωμοπούλου, Κεφάλου και Κούτουλα. Η έκταση των 1.390 τ.μ. βρίσκεται σε περίοπτη τοποθεσία στο κέντρο της Αθήνας με εξαιρετική θέα στην Ακρόπολη και στον Λυκαβηττό.
Κάτοικοι της περιοχής έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες με αίτημα να απαλλοτριωθεί η θέση και να γίνει ανασκαφή, προκειμένου να ενταχθεί στο σχέδιο ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων.