Ο ήλιος και η ετυμολογία του

Ποια είναι άραγε η ετυμολογία της λέξης ήλιος;


Αν ανατρέξουμε επιφανειακά στα λεξικά του Γ. Μπαμπινιώτη θα δούμε :

ήλιος
< αρχαί. ἥλιος / ἀέλιος (αιολ.) / ἀβέλιος (κρητ.) / ἠέλιος (ομηρικό) και μετά πάει σε Σανσκριτικά, Ισπανικά, Γαλλικά...

Του Ιωανν. Σταματάκου μας λέει περίπου τα ίδια.

Δεν μπορώ να πω ότι με κατατόπισε.

Τώρα πάμε λίγο πιo κάτω ερευνώντας αρχικά μέσω του λεξικού: <> του Π.Χ Δορμπαράκη, θα δούμε :

ἥλιος / διαλεκτ. ἠέλιος / ἀέλιος / ἅλιος, ὁ (συγγ. τῶν : ἀλέα, εἵλη = θερμότης, ἑλάνη = λαμπάς...


Θα πούμε ωραία το βρήκαμε, ἀλέα, εἵλη = θερμότης, ο ήλιος παράγει θερμότητα ή ότι προέρχεται από την λέξη ἑλάνη = λαμπάς...


Ας ερευνήσουμε όμως τώρα λίγο για τη λέξη - ἅλιος, ὁ - στο ίδιο λεξικό.


ἅλιος = μάταιος, ἄκαρπος, άνωφελής, νωθρός... και κάποια στιγμή, ενώ ήμαστε ακόμη στη λέξη ἅλιος, βλέπουμε τη λέξη (ἅλς) προερχόμενος ἐκ τῆς θαλάσσης, θαλάσσιος, καθώς και άλιοτρεφής (τρέφω) ο διαβιῶν εἰς τὴν θάλασσαν.


Να επισημάνω ότι το λεξικό του Δ. Δημητράκου επίσης περιέχει την λέξη - ἅλιος - και εντοπίζει τη λέξη στη Σαπφώ (611) π.χ.


Τώρα ας δούμε και το λεξικό των Liddell, Scott, έχει διάφορες επεξηγήσεις όπως :


ἅλιος, ὁ, Δωρ. ἀντἱ ἥλιος.

ἅλιος (Α), Σοφ. Αἵ. 357 Εὐρ. Ἡρακλ. 82 : (ἅλς) : - θαλάσσιος, Λατ. marinus, ἑπιθ. τῶν θαλασσίων θεῶν...

ἅλιος (Β), μάταιος, ἄκαρπος, άνωφελής...


Τώρα από τη λέξη - ἅλς - αν ερευνήσουμε τα λεξικά θα δούμε ότι προέρχεται και η λέξη - ἁλιεύς - .


Το ρήμα - ἁλίζω, ἁλίσω - μας ενημερώνουν τα λεξικά ότι σημαίνει - συνάγω ἐπί το αύτό, συγκεντρώνω, ενώ στο τέλος της επεξήγησης του ρήματος μας παραπέμπει στη λέξη (ἅλς).

ἁλιεύς λοιπόν είναι ο ψαράς, αυτός δηλαδή που συγκεντρώνει τα ψάρια μέσα στα δίχτυα και τα φέρνει κοντά.


Όπως μας λέει τώρα και ο Πλάτων στον Κρατύλο ο ἥλιος ή ἅλιος αφού έτσι τον αναφέρει, είναι αυτός που ανατέλλοντας φέρνει το φως συγκεντρώνοντας τα ανθρώπινα πρόσωπα ώστε να κοινωνήσουν μεταξύ τους, διότι αφήνει να εννοηθεί πως στο σκότος η συγκέντρωση των προσώπων είναι αδύνατη καθώς δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τα χαρακτηριστικά και οι ιδιαιτερότητες τους.


Εννοείται πως μπορούν να δοθούν και άλλες ερμηνείες μέσω της πλούσιας γλώσσας μας όπως η θερμότητα κ.ο.κ.
ΠΗΓΗ http://www.λέσχη.gr