ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ : Τάγμα του Σωτήρος

Το Τάγμα του Σωτήρος είναι ιεραρχικά, το ανώτερο Τάγμα Αριστείας της Ελληνικής Δημοκρατίας και παλαιότερα του Βασιλείου της Ελλάδος. Η δημιουργία του αποφασίστηκε το 1829, τελευταίο χρόνο της επανάστασης, από την Δ΄ Εθνική Συνέλευση του Άργους, πλην όμως συστάθηκε δια του από 20 Μαΐου 1833 Β.Δ. "Περί συστάσεως Τάγματος Αριστείας δια το Βασίλειον της Ελλάδος" (ΦΕΚ 19/1833), όπου και απονέμεται από το 1833. Πρώτος αρχηγός του Τάγματος αυτού ήταν ο Βασιλεύς Όθων της Ελλάδος. Ο πρώτος που τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Σωτήρος ήταν ο Βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος Α΄, πατέρας του Βασιλιά Όθωνα κατά την ημέρα της θεμελίωσης των Ανακτόρων Αθηνών το 1836.
Το Τάγμα του Σωτήρος αποτέλεσε για 80 περίπου χρόνια το μοναδικό τάγμα. Το όνομα και η μορφή του διασήμου επελέγη για να υπενθυμίζει ότι χάρη στη Θεία συμπαράσταση του Σωτήρα πραγματοποιήθηκε η Εθνική Παλιγγενεσία.

Η μορφή του διασήμου μεταβλήθηκε σε αρκετά σημεία στα 170 χρόνια που πέρασαν από τη σύσταση του τάγματος. Σήμερα, το διάσημο αυτό, όπως καθορίστηκε δια του Π.Δ. 849/1975 (ΦΕΚ 273 Α΄/4-12-1975), αποτελείται από ένα οκταγώνιο οξυνόμενο σταυρό από λευκό σμάλτο. Το μέσον αυτού φέρεται περιζωσμένο από ένα στεφάνι που αναπαριστά το μισό κλαδί δρυός και το άλλο μισό δάφνης όπου επί της προσθίας όψης του φέρει την εικόνα του Σωτήρος, κατασκευασμένη επίσης από σμάλτο, με την επιγραφή «Η ΔΕΞΙΑ ΣΟΥ ΧΕΙΡ ΚΥΡΙΕ, ΔΕΔΟΞΑΣΤΑΙ ΕΝ ΙΣΧΥΙ». Στην πίσω όψη φέρει τον ελληνικό σταυρό (ισόκερο) επί κυανού πεδίου με την επιγραφή «Η ΕΝ ΑΡΓΕΙ Δ΄ ΕΘΝΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ αωκθ΄».
Ο Αστέρας του Τάγματος συνοδεύει μόνο τα διάσημα του Μεγαλόσταυρου, όπου το πλάτος του είναι 90 χιλ. και του Ανώτερου Ταξιάρχη με πλάτος τα 70 χιλ. Αμφότεροι φέρουν οκτώ ακτίνες και στο κέντρο την εικόνα του Σωτήρα. Οι πρώτοι αστέρες ήταν κεντητοί. Αργότερα επεκράτησαν μεταλλικοί, κατασκευασμένοι από άργυρο, όπως ισχύει μέχρι και σήμερα. Η ταινία που συνοδεύει το διάσημο των Μεγαλοσταύρων του τάγματος είναι γαλάζια, πλάτους 10 εκατοστά, με λευκές στενές λωρίδες κατά μήκος των άκρων, πλάτους 8 χιλ έκαστη.

Τάξεις

Όπως και τα άλλα ελληνικά Τάγματα Αριστείας, κατά το πρότυπο της γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής, έτσι και του Σωτήρος διακρίνεται σε πέντε τάξεις, τον Μεγαλόσταυρο, τον Ανώτερο Ταξιάρχη, τον Ταξιάρχη, τον Χρυσό και τον Αργυρό Σταυρό:

• α) Ιππότες του Αργυρού Σταυρού
• β) Ιππότες του Χρυσού Σταυρού
• γ) Ταξιάρχης (Commandeurs)
• δ) Ανώτερος Ταξιάρχης (Grand Commandeurs)
• ε) Μεγαλόσταυρος (Grand Croix)

Από τον οικείο νόμο προβλέπεται ότι το Τάγμα του Σωτήρος απονέμεται σε Έλληνες πολίτες που διακρίθηκαν στην προάσπιση των συμφερόντων της χώρας ή στην προσφορά εξαίρετων υπηρεσιών στο δημόσιο τομέα εντός ή εκτός Ελλάδος. Στην πράξη από το Τάγμα αυτό απονέμεται μόνο ο Μεγαλόσταυρος σε Αρχηγούς Ξένων Κρατών.

Άτομα που τιμήθηκαν

Απονομή του Αργυρού Σταυρού του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος για την μακράν και ευδόκιμον υπηρεσία του μηχανικού Αριστείδη Έσσλιν από τον Βασιλιά Γεώργιο Α΄.

Χρυσούς Σταυρός του Τάγματος του Σωτήρος την περίοδο της μοναρχίας.

Όνομα	Έτος	Τάξη
Λουδοβίκος Α΄ της Βαυαρίας	1833	Μεγαλόσταυρος
Ανδρέας Μιαούλης	1833	Μεγαλόσταυρος
Ρίτσαρντ Τσωρτς	1833	Μεγαλόσταυρος
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης	1836	Μεγαλόσταυρος
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος	1836	Μεγαλόσταυρος
Λάζαρος Κουντουριώτης	1836	Μεγαλόσταυρος
Ανδρέας Ζαΐμης	1837	Μεγαλόσταυρος
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης	1837	Μεγαλόσταυρος
Γεώργιος Κουντουριώτης	1837	Μεγαλόσταυρος
Μήτρος Σκυλοδήμος	1843	Ανώτερος Ταξιάρχης
Μηνάς Μηνωίδης	1859	Αργυρούς Σταυρός
Νικόλαος Αρκάς	1862	Ανώτερος Ταξιάρχης
Κωνσταντίνος Κανάρης	1864	Μεγαλόσταυρος
Σαράντης Αρχιγένης	1864	Ανώτερος Ταξιάρχης
Κωνσταντίνος Βούλτζος	1878	Αργυρούς Σταυρός
Αριστείδης Έσσλιν	1890	Αργυρούς Σταυρός
Θεόδωρος Λουκάκης	1906	Αργυρούς Σταυρός
Γεώργιος Πεντζίκης	1912	Αργυρούς Σταυρός
Φίλιππος, Δούκας του Εδιμβούργου	1947	Μεγαλόσταυρος
Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας	1958	Μεγαλόσταυρος
Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου	1963	Μεγαλόσταυρος
Χάραλντ Ε΄ της Νορβηγίας	1964	Μεγαλόσταυρος
Κάρολος ΙΣΤ΄ Γουσταύος της Σουηδίας	1964	Μεγαλόσταυρος
Μαργαρίτα Β΄ της Δανίας	1964	Μεγαλόσταυρος
Ακιχίτο, Αυτοκράτορας της Ιαπωνίας	-	Μεγαλόσταυρος
Βασίλισσα Σόνια της Νορβηγίας	-	Μεγαλόσταυρος
Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος	1995	Μεγαλόσταυρος
Ερρίκος του Λουξεμβούργου	2001	Μεγαλόσταυρος
Κάρολος Παπούλιας	2005	Μεγαλόσταυρος
Μίχελ Σουλεϊμάν	2012	Μεγαλόσταυρος
Ζαν Κλοντ Γιούνκερ	2013	Μεγαλόσταυρος
Πατριάρχης Αντιοχείας Ιωάννης Ι'	2014	Μεγαλόσταυρος
Προκόπης Παυλόπουλος	2015	Μεγαλόσταυρος
Νίκος Αναστασιάδης	2015	Μεγαλόσταυρος
Φρανσουά Ολάντ	2015	Μεγαλόσταυρος
Σέρτζιο Ματαρέλα	2015	Μεγαλόσταυρος

ΠΗΓΗ

• Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας, Τάγμα του Σωτήρος
• Γεωργίου Ι. Μπελδέκου, "Τάγματα Αριστείας και Στρατιωτικά Μετάλλια της Ελλάδος", έκδοση Πολεμικού Μουσείου, Αθήνα 1991.