Διαβάστε
για μια πολύ ανομοιογενή συλλογή λατινικών και ελληνικών συγγραμμάτων
από τον λατρευτικό χώρο του αιγυπτιακού θεού Θώθ, που με τον συρμό του
συγκρητισμού είχε εισαχθεί στον ελληνικό κόσμο ως Ερμής Τρισμέγιστος,
αλλά και για τα Λιθικά, ένα Ποίημα (774 δακτυλικών εξάμετρων στίχων) για
τη θεραπευτική και μαγική δύναμη διάφορων λίθων!..
Ερμητικά συγγράμματα
Τα Ερμητικά συγγράμματα είναι μια πολύ ανομοιογενής συλλογή λατινικών και ελληνικών συγγραμμάτων από τον λατρευτικό χώρο του αιγυπτιακού θεού Θώθ, που με τον συρμό του συγκρητισμού είχε εισαχθεί στον ελληνικό κόσμο ως Ερμής Τρισμέγιστος. Γύρω από αυτόν γεννήθηκε μια αποκρυφιστική διδασκαλία με αποκαλυπτικό και λυτρωτικό-σωτηριολογικό χαρακτήρα, που περιλάμβανε αστρολογία, αποκρυφισμό, μαγεία και κάθε λογής δεισιδαιμονίες, χρησιμοποιούσε ένα πλήθος από μαγικά, ανατολίτικου τύπου, όργανα, είχε όμως λίγα γνήσια αιγυπτιακά χαρακτηριστικά· δούλευε επίσης πολύ με σύμβολα (φως-σκοτάδι, ύψος-βάθος, ζωή- θάνατος). Πρόκειται τις περισσότερες φορές για κατακάθια ιδεών και σκέψεων ορφικής, νεοπυθαγόρειας και, κυρίως, νεοπλατωνικής προέλευσης, φυσικά στην πολύ επιφανειακή-επιπόλαιη μορφή μιας «υπό-φιλοσοφίας». Η συλλογή αυτών των κατηχητικού και ηθοπλαστικού περιεχομένου έργων συγκροτήθηκε, καθώς φαίνεται, βαθμιαία (αρχίζοντας από τον Ιο αι. μ.Χ.) και ανταποκρίθηκε στις πνευματικές-θρησκευτικές επιθυμίες και ανάγκες τέτοιων «ερμητικών» κύκλων και ομάδων, στις οποίες ο ερμητισμός ασκήθηκε εν μέρει ως αποκρυφισμός (εξού και η σημερινή σημασία της λέξης ερμητικός).
Τα Ερμητικά συγγράμματα είναι μια πολύ ανομοιογενής συλλογή λατινικών και ελληνικών συγγραμμάτων από τον λατρευτικό χώρο του αιγυπτιακού θεού Θώθ, που με τον συρμό του συγκρητισμού είχε εισαχθεί στον ελληνικό κόσμο ως Ερμής Τρισμέγιστος. Γύρω από αυτόν γεννήθηκε μια αποκρυφιστική διδασκαλία με αποκαλυπτικό και λυτρωτικό-σωτηριολογικό χαρακτήρα, που περιλάμβανε αστρολογία, αποκρυφισμό, μαγεία και κάθε λογής δεισιδαιμονίες, χρησιμοποιούσε ένα πλήθος από μαγικά, ανατολίτικου τύπου, όργανα, είχε όμως λίγα γνήσια αιγυπτιακά χαρακτηριστικά· δούλευε επίσης πολύ με σύμβολα (φως-σκοτάδι, ύψος-βάθος, ζωή- θάνατος). Πρόκειται τις περισσότερες φορές για κατακάθια ιδεών και σκέψεων ορφικής, νεοπυθαγόρειας και, κυρίως, νεοπλατωνικής προέλευσης, φυσικά στην πολύ επιφανειακή-επιπόλαιη μορφή μιας «υπό-φιλοσοφίας». Η συλλογή αυτών των κατηχητικού και ηθοπλαστικού περιεχομένου έργων συγκροτήθηκε, καθώς φαίνεται, βαθμιαία (αρχίζοντας από τον Ιο αι. μ.Χ.) και ανταποκρίθηκε στις πνευματικές-θρησκευτικές επιθυμίες και ανάγκες τέτοιων «ερμητικών» κύκλων και ομάδων, στις οποίες ο ερμητισμός ασκήθηκε εν μέρει ως αποκρυφισμός (εξού και η σημερινή σημασία της λέξης ερμητικός).
«Ποιμάνδρης»
Tα επιμέρους έργα της συλλογής παρουσιάζουν διαφορές είδους και προέλευσης- το σημαντικότερο από αυτά (= το πρώτο) είναι και αυτό με τη σειρά του μια συλλογή 18 πραγματειών, περίληψη, καθώς φαίνεται, παλιότερων έργων φέρει το όνομα «Ποιμάνδρης» = ποιμένας των ανθρώπων), που το έφερε ο ίδιος ο θεός Ερμής. Tα κείμενα περιλαμβάνουν κοσμογονία, λόγο περί ψυχής, ανθρωπολογία, λόγο για τον θάνατο και τη λύτρωση-σωτηρία. Ύστερα από το έργο αυτό ακολουθούν: ένας διάλογος του Ερμή με τον Ασκληπιό (μας σώθηκε σε λατινική γλώσσα· τίτλος: Asclepius), ένας αρκετά μεγάλος αριθμός κομματιών που μας τα παρέδωσε ο Ιωάννης Στοβαίος, και τέλος κάποια αποσπάσματα σε παραθέματα Χριστιανών συγγραφέων. Tα κείμενα κινούν το ενδιαφέρον μας αφενός λόγω της προέλευσης τους και των σχέσεων τους με τη σοβαρή φιλοσοφία (κατά κύριο λόγο με τον πλατωνισμό) και αφετέρου λόγω της διάδοσης τους και των επιδράσεων που άσκησαν ως μέσα στον μεσαίωνα· πολλά στοιχεία έγιναν δεκτά στους θεοσοφικούς κύκλους. Λατινική μετάφραση του «Ποιμάνδρη» στα 1463 με εντολή του Cosimo dei Medici. Editio princeps: Παρίσι 1554. - Μεταξύ των ερμητικών συγγραμμάτων μάς έχουν παραδοθεί και άλλες μαγικές και μυστικιστικές πραγματείες, όπως επί παραδείγματι για τους πλανήτες, για θεραπευτικά φυτά, για φυσιοθεραπευτικές μεθόδους και για τη μαγεία. (1)
Tα επιμέρους έργα της συλλογής παρουσιάζουν διαφορές είδους και προέλευσης- το σημαντικότερο από αυτά (= το πρώτο) είναι και αυτό με τη σειρά του μια συλλογή 18 πραγματειών, περίληψη, καθώς φαίνεται, παλιότερων έργων φέρει το όνομα «Ποιμάνδρης» = ποιμένας των ανθρώπων), που το έφερε ο ίδιος ο θεός Ερμής. Tα κείμενα περιλαμβάνουν κοσμογονία, λόγο περί ψυχής, ανθρωπολογία, λόγο για τον θάνατο και τη λύτρωση-σωτηρία. Ύστερα από το έργο αυτό ακολουθούν: ένας διάλογος του Ερμή με τον Ασκληπιό (μας σώθηκε σε λατινική γλώσσα· τίτλος: Asclepius), ένας αρκετά μεγάλος αριθμός κομματιών που μας τα παρέδωσε ο Ιωάννης Στοβαίος, και τέλος κάποια αποσπάσματα σε παραθέματα Χριστιανών συγγραφέων. Tα κείμενα κινούν το ενδιαφέρον μας αφενός λόγω της προέλευσης τους και των σχέσεων τους με τη σοβαρή φιλοσοφία (κατά κύριο λόγο με τον πλατωνισμό) και αφετέρου λόγω της διάδοσης τους και των επιδράσεων που άσκησαν ως μέσα στον μεσαίωνα· πολλά στοιχεία έγιναν δεκτά στους θεοσοφικούς κύκλους. Λατινική μετάφραση του «Ποιμάνδρη» στα 1463 με εντολή του Cosimo dei Medici. Editio princeps: Παρίσι 1554. - Μεταξύ των ερμητικών συγγραμμάτων μάς έχουν παραδοθεί και άλλες μαγικές και μυστικιστικές πραγματείες, όπως επί παραδείγματι για τους πλανήτες, για θεραπευτικά φυτά, για φυσιοθεραπευτικές μεθόδους και για τη μαγεία. (1)
Τα Λιθικά
Όπως όλοι γνωρίζουν, τα Λιθικά είναι ένα Ποίημα (774 δακτυλικών εξάμετρων στίχων) για τη θεραπευτική και μαγική δύναμη διάφορων λίθων. Λογαριαζόταν μέρος της λεγόμενης Ορφικής φιλολογίας (Ορφικά), δεν έχει όμως την παρά μικρότερη σχέση με τον Ορφέα. Στην αρχαιότητα το έργο θεωρούνταν ποιητική διασκευή ενός βιβλίου του μάγου Δαμιγέροντα. Ασάφεια επικρατεί σχετικά με τον συγγραφέα και την εποχή συγγραφής του έργου. Το διδακτικό αυτό βιβλίο μεταφρασμένο στα λατινικά (σε στίχους του επισκόπου Marbodus Redonensis, γύρω στο 1100) άσκησε μεγάλη επίδραση στον μεσαίωνα. (2)
Όπως όλοι γνωρίζουν, τα Λιθικά είναι ένα Ποίημα (774 δακτυλικών εξάμετρων στίχων) για τη θεραπευτική και μαγική δύναμη διάφορων λίθων. Λογαριαζόταν μέρος της λεγόμενης Ορφικής φιλολογίας (Ορφικά), δεν έχει όμως την παρά μικρότερη σχέση με τον Ορφέα. Στην αρχαιότητα το έργο θεωρούνταν ποιητική διασκευή ενός βιβλίου του μάγου Δαμιγέροντα. Ασάφεια επικρατεί σχετικά με τον συγγραφέα και την εποχή συγγραφής του έργου. Το διδακτικό αυτό βιβλίο μεταφρασμένο στα λατινικά (σε στίχους του επισκόπου Marbodus Redonensis, γύρω στο 1100) άσκησε μεγάλη επίδραση στον μεσαίωνα. (2)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
(1)
W. Scott, A.S. Ferguson, III Οξφ. 1925-26 (με αγγλ. μτφ.)· Α. D. Nock,
Α. J. Festugiere, IV Παρίσι 1945-54, Ι και II 21960 (με γαλλ. μτφ.). -
Αστρολ. ερμητ.: CCAG V. - Αραβική μτφ.: De castigatione animae, έκδ. Ο.
Bardenhewer, Bonn 1873.
Μ: (εκλ.) Α. Bertholet, Religionsgeschichtl. Lesebuch 5, 1927. Β: R. Reitzenstein, Poimandres, 1904 (ανατύπ. 1966)" J.Kroll, Die Lehren des Hermes Trism., 21928- A. J. Festugiere, La revelation d'Hermes Trismegiste, Παρίσι IV 1944-54.
(2)Ε. Abel, 188Γ Γ. Ν. Γιαννάκης, 1982. Β: Κ. Ch. Tobler, 1785.
Μ: (εκλ.) Α. Bertholet, Religionsgeschichtl. Lesebuch 5, 1927. Β: R. Reitzenstein, Poimandres, 1904 (ανατύπ. 1966)" J.Kroll, Die Lehren des Hermes Trism., 21928- A. J. Festugiere, La revelation d'Hermes Trismegiste, Παρίσι IV 1944-54.
(2)Ε. Abel, 188Γ Γ. Ν. Γιαννάκης, 1982. Β: Κ. Ch. Tobler, 1785.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου