Κατά τους αρχαίους Ελληνο-Περσικούς πολέμους, πρώτα έλαβε χώρα (το
490 π. Χ.) η μάχη του Μαραθώνα και 10 χρόνια αργότερα (το 480 π. Χ.) η
μάχη των Θερμοπυλών. Στο Μαραθώνα, 9000 Αθηναίοι είχαν επικουρηθεί από
1000 Πλαταιείς οπλίτες, οι οποίοι αποτελούσαν ταυτόχρονα κι όλες τις
στρατιωτικές δυνάμεις της βοιωτικής πόλης.Στο πεδίο της μάχης στήθηκε
ένα ψηλό τρόπαιο (~ 3 μ.), στο οποίο αναγράφηκε το επίγραμμα: Ἑλλήνων
προμαχοῦντες Ἀθηναῖοι Μαραθῶνιχρυσοφόρων Μήδων ἐστόρεσαν δύναμιν,που
σημαίνει ότι: Μπροστά από τους Έλληνες (προτάσσοντας τα στήθη τους) οι
Αθηναίοι πολέμησαν στο Μαραθώνα, εξασθενίζοντας τη δύναμη των χρυσοφόρων
Μήδων.Όμως, παρά το σεμνό της λέξης ἐστόρεσαν,το Ἑλλήνων προμαχοῦντες θα μπορούσε να εκληφθεί ή ερμηνευθεί και ως «για λογαριασμό των Ελλήνων».
O όρος της αστρονομίας «Χειμερινό Ηλιοστάσιο» χρησιμοποιείται για να
χαρακτηρίσει μία συγκεκριμένη στιγμή του έτους, όταν ο ήλιος βρίσκεται
στη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση νοτίως του ισημερινού. Ο ίδιος όρος
χρησιμοποιείται και για να χαρακτηρίσει το αντίστοιχο σημείο από τη
μεγαλύτερη δυνατή απόκλιση της εκλειπτικής από τον ουράνιο ισημερινό. Το
χειμερινό ηλιοστάσιο συμβαίνει κάθε χρόνο στο Βόρειο Ημισφαίριο της Γης
στις 21 ή 22 Δεκεμβρίου, οπότε παρατηρείται η μικρότερη ημέρα και η
μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου. Ορίζεται δε ως η επίσημη έναρξη του
χειμώνα. Αντίστροφα, στο Νότιο Ημισφαίριο παρατηρείται η μικρότερη νύχτα
του χρόνου και ορίζεται ως η επίσημη έναρξη του καλοκαιριού.
