Κασταλία, η ιερή πηγή των Δελφών

Στα νερά της πλενόταν η ιέρεια για να δώσει τον χρησμό και οι πιστοί για να εξαγνιστούν. Πήρε το όνομα της από τη Νύμφη που πνίγηκε για να αποφύγει τον θεό Απόλλωνα.

Από τους πρόποδες του βράχου Φλεμπούκου στους Δελφούς πηγάζει από την αρχαιότητα η Κασταλία πηγή. Ήταν αφιερωμένη στον θεό Απόλλωνα, και σύμφωνα με τη μυθολογία, πήρε το όνομα της από την νύμφη που πνίγηκε στα νερά της, για να αποφύγει τον θεό του Ήλιου. Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του φαραγγιού των Φραιαδριάδων και καταλήγει στη κοιλάδα του Πλειστού, όπου βρισκόταν η φωλιά του προστάτη του μαντείου, Πύθωνα.

Ο Πύθωνας ήταν γιος της Γαίας και είχε μορφή ερπετού. Προστάτευε την πηγή και το μαντείο και προσπάθησε να εμποδίσει τη γέννηση του Απόλλωνα. Δεν τα κατάφερε όμως, και ο θεός Απόλλωνας τον εκδικήθηκε τέσσερις μέρες μετά τη γέννηση του. Τον σκότωσε με βέλη του Ήφαιστου και φύλαξε τα κόκαλα του στο μαντείο των Δελφών.

Το νερό της πηγής έφτανε μέσα από έναν αγωγό στην ομώνυμη κρήνη. Στην περιοχή των Δελφών ανακαλύφτηκαν συνολικά δύο βρύσες. Η πρώτη χρονολογείται στο 600-590 π.Χ. και η δεύτερη, η οποία σώζεται σε καλύτερη κατάσταση, τον 1ο αι. π.Χ. Η παλαιότερη βρισκόταν κοντά στο Ιερό του Απόλλωνα, είχε ορθογώνιο σχήμα και χάλκινους κρούνους λεοντοκεφαλής. Η νεότερη κρήνη ήταν μεγαλύτερη και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, 50 μέτρα ψηλότερα από την παλιά.

Ήταν λαξευμένη πάνω στο βράχο και τριγύρω της υπήρχαν κόγχες για να κρεμούν οι πιστοί τα αναθήματα τους. Είχε συνολικά επτά χάλκινους κρούνους και μια πλακόστρωτη αυλή την περιτριγυρίζει. Την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η βρύσες της πηγής  αναμορφώθηκαν από τους Ρωμαίους.

Για να πάρουν οι πιστοί τον περιβόητο χρησμό από την Πυθία έπρεπε πρώτα να εξαγνιστούν. Εκτός από τη συγκεκριμένη διατροφή που έπρεπε να ακολουθούν και τις θυσίες που έπρεπε να κάνουν, πλενόντουσαν στην ιερή πηγή. Το νερό της Κασταλίας πηγής συνέβαλε σημαντικά στην ομαλή λειτουργία του μαντείου.

Εκεί πλενόταν η ιέρεια πριν δώσει τους χρησμούς και με το νερό της καθάριζαν το σημαντικότερο μνημείο, το ναό του Απόλλωνα. Οι χρησμοί του μαντείου των Δελφών καθόριζαν την κατάσταση της χώρας και για πολλά χρόνια αποτέλεσε το θρησκευτικό κέντρο της αρχαιότητας. Από τους Δελφούς οι Σπαρτιάτες πήραν χρησμό ότι θα νικήσουν τον Πελοποννησιακό πόλεμο και από εκεί οι Έλληνες έπαιρναν συμβουλές για το μέλλον. Ο Δήμος Δελφών και η Περιφέρεια έχουν καταθέσει υποψηφιότητα ώστε οι Δελφοί να γίνουν η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021.