Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2015

«Πήγε η ψυχή μου στην Κούλουρη»


Την εποχή εκείνη των Περσικών Πολέμων, πεντακόσια περίπου προ Χριστού, η Σαλαμίνα ή ακριβέστερα ένα μέρος της, κοντά στα σημερινά Αμπελάκια, λεγότανε Κόλουρις. Ο χρόνος και η τάση της παραφοράς των ονομάτων, στα μεταγενέστερα χρόνια, διαμόρφωσαν το όνομα Κόλουρις σε κούλουρη.
Όταν, λοιπόν, στην παλιά εκείνη εποχή υπήρχαν σημάδια ότι ετοιμαζότανε βαρβαρική εισβολή στην Αθήνα και στα περίχωρά της, γινότανε κάτι σαν την σημερινή «εκκένωση» από τον άμαχο πληθυσμό. Οι γυναίκες και τα παιδιά καταφεύγανε, για ασφάλεια, στη Σαλαμίνα. Δηλαδή, όλες οι ψυχές – εκτός από τους πολεμιστές – στην εμφάνιση σοβαρού κίνδυνο πήγαιναν στην Κούλουρη

- Και μια άλλη εκδοχή σχετικά με την έκφραση αυτή:
Στα 1563, ο Αλγερινός πειρατής  Αλή – Μαμί επιτέθηκε στην Αίγινα. Οι κάτοικοι του νησιού κατάφυγαν, (όπως οι αρχαίοι Αθηναίοι, μπροστά στον κίνδυνο των Περσών), στην Κούλουρη. Μόνο δυο άντρες ξεχάστηκαν στο νησί. Ο Νικολός Βάιλας και ο Μηνάς Ανδριώτης. Τούτοι οι δυο κατάφεραν να κρυφτούν και να μη γίνουν  αντιληπτοί από τους πειρατές. Τη στιγμή, όμως, που οι Αλγερινοί ήταν έτοιμοι να κάνουν πανιά, ο Νικολός Βάιλας ανακαλύφθηκε και κυνηγήθηκε, γλιτώνοντας, όμως, τελικά, με το γρήγορο τρέξιμό του. Όταν αργότερα, ο φίλος του τον ρώτησε αν φοβήθηκε, απάντησε: «Αν φοβήθηκα λέει; Η ψυχή μου είχε πάει στην Κούλουρη». (Υπάρχει μια λαϊκή δοξασία, πως τάχα η ψυχή του νεοπεθαμένου, για τρεις μέρες, φτερουγίζει κοντά στα προσφιλή της πρόσωπο).
- Σχετικά με το τοπωνύμιο «Κούλουρη» και τη χρησιμοποίηση, στην έκφραση της λέξης «ψυχή μου», υπάρχουν και οι ακόλουθες παραλλαγές:
Για το πρώτο: Άλλοι λένε πως η λέξη «Κούλουρη» χαρακτηρίζει όλο το νησί της Σαλαμίνας και ότι η λέξη προέρχεται από το κυκλικό σχήμα του νησιού, που είναι σαν κουλούρι.
Για το δεύτερο: Συνήθως «ψυχή μου» λένε οι γονείς το παιδί τους και άλλοι πάλι πρόσωπα προσφιλή. Τα παιδιά και τα προσφιλή πρόσωπα κατάφευγαν στην Κούλουρη με την εμφάνιση του κινδύνου, γι’ αυτό και στην έκφραση χρησιμοποιείται η λέξει «ψυχή», έχοντας έτσι τη διπλή της σημασία, του αγαπημένου (καθώς αναφέρεται στο ιστορικό γεγονός) και της πνοής ζωής (καθώς αναφέρεται στη σύγχρονη υποκειμενική περίπτωση).

(Από το βιβλίο του Τάκη Νατσούλη «Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις»)

Δεν υπάρχουν σχόλια: