15 Νοεμβρίου 1972: Η εμβολή και η βύθιση του Οχηματαγωγού "ΜΕΡΛΙΝ"! (Αφηγήσεις επιζώντων)

15 Νοεμβρίου 1972, ώρα 3:00μμ, λίγο έξω από το λιμάνι του Πειραιά. Η θάλασσα ήταν γαλήνια, η ορατότητα μεγάλη και τα πλοία που έπλεαν στην περιοχή ταξίδευαν προς τον προορισμό τους χωρίς κανένα πρόβλημα. Τίποτα δεν πρόδιδε την τραγωδία που επρόκειτο να ακολουθήσει... 

Την ώρα εκείνη στην θαλάσσια περιοχή, 4 μίλια από τις ακτές του Παλαιού Φαλήρου, έπλεαν η ναυαρχίδα του στόλου του Σταύρου Νιάρχου «WORLD HERO» χωρητικότητας 215.914 τόνων και το Οχηματαγωγό του Πολεμικού Ναυτικού «ΜΕΡΛΙΝ». Σε μια στιγμή – κάτω από περίεργες συνθήκες – τα δύο πλοία βρέθηκαν στην ίδια πορεία πλεύσεως. Λίγα λεπτά αργότερα μια τρομακτική σύγκρουση συντάραξε την θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του Πειραιά αλλά και τα γύρω παράλια!

Το γιγαντιαίο δεξαμενόπλοιο είχε εμβολίσει το ΜΕΡΛΙΝ πέφτοντας με τον τεράστιο όγκο του στην πρύμνη του μικρού οχηματαγωγού. Οι σκηνές που ακολούθησαν ήταν τραγικές. Οι σειρήνες του αποβατικού ούρλιαζαν συνεχώς, όσοι από το πλήρωμα βρισκόντουσαν στο κατάστρωμα προσπαθούσαν να ειδοποιήσουν τους συνάδελφους από τα κάτω διαμερίσματα, κάποιοι άρχισαν να πέφτουν στην θάλασσα, φωνές, πανικός και τριξίματα από τις λαμαρίνες που υποχωρούσαν κάτω από τον τεράστιο όγκο του υπερδεξαμενόπλοιου. 

Ο κ.Νίκος Κοτζιάς, υπαξιωματικός τότε στο ΜΕΡΛΙΝ, ο οποίος κατάφερε να σωθεί θυμάται: «Όταν από το πλοίο μας άρχισαν να ηχούν οι σειρήνες , εγώ βρισκόμουν στα κάτω διαμερίσματα, στα λεγόμενα υποφράγματα. Ακούγοντας τις σειρήνες να σφυρίζουν επίμονα, ανησύχησα και ανέβηκα πάνω για να δω τι γίνεται. Δεν είδα όμως τίποτα και ξανακατέβηκα στα υποφράγματα». Οι σειρήνες του ΜΕΡΛΙΝ όμως συνέχισαν να ηχούν και ο πυροβολητής-αρχικελευστής Νίκος Κοτζιάς ανέβηκε στο κατάστρωμα και πάλι. Αυτή την φορά όμως έλεγξε καλύτερα.

«Βλέπω την πλώρη του εμπορικού (τάνκερ) που ήταν σαν ‘νησί’, πίσω μας και σε απόσταση 30 μέτρων από την πρύμνη μας. Στο θέαμα αυτό κέρωσα, έπαθα ‘μπλακ αουτ’. Αρχισα να τρέχω προς την πλώρη του πλοίου μας, δεν πρόλαβα όμως, βρήκα ένα σημείο και κρατήθηκα. Το δεξαμενόπλοιο μας εμβόλισε στην πρύμνη λίγο λοξά και στην συνέχεια μας έφερε όλη την αριστερή πλευρά του πλοίου στο εγκάρσιο, την μέση δηλαδή. Εκεί μας έκοψε στα δύο, μας τουμπάρισε και το πλοίο παρέμεινε τουμπαρισμένο και μισοβυθισμένο». 

Γύρω στα δέκα λεπτά κατάφερε το ΜΕΡΛΙΝ να παραμείνει στην επιφάνεια της θάλασσας και μετά άρχισε η αντίστροφη μέτρηση! Ο κ. Κοτζιάς, σώθηκε σαν από θαύμα. «Η πρύμνη του πλοίου μέχρι την γέφυρα ήταν βυθισμένη στο νερό. Εγώ ήμουν εγκλωβισμένος στον καταπέλτη του οχηματαγωγού, βρισκόμουν δηλαδή κάτω από το πλοίο και μέσα στο νερό. Ανέπνεα από τις τρύπες του καταπέλτη και με την βοήθεια του Θεού, λίγο πριν βυθιστεί το πλοίο, η πρύμνη του πήρε μεγάλη κλίση και η πλώρη ανέβηκε ψηλά! Εκείνη την στιγμή βρήκα την ευκαιρία να ελευθερωθώ».

H στιγμή αυτή όμως ήταν μοιραία για τους 44 άνδρες οι οποίοι είχαν παγιδευτεί στα κάτω διαμερίσματα, στο μηχανοστάσιο και στους άλλους χώρους εργασίας του οχηματαγωγού και παρασύρονταν στον βυθό μαζί του. Οι λιγοστοί που είχαν καταφέρει να πέσουν στην θάλασσα, παρακολουθούσαν το ΜΕΡΛΙΝ να βυθίζεται, παίρνοντας μαζί τους συνάδελφούς τους, χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα. 

Ο Ανθυποπλοίαρχος του μικρού αποβατικού, που σώθηκε τελικά, διηγούνταν λίγες ώρες αργότερα: «Ενώ κολυμπούσαμε για να σωθούμε βλέπαμε το πλοίο μας να βυθίζεται και ΑΚΟΥΓΑΜΕ τους παγιδευμένους συναδέλφους μας να φωνάζουν βοήθεια και να χτυπούν τις λαμαρίνες!
Τους ακούγαμε να ζητούν βοήθεια και δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα... Τζάμπα πνίγηκε τόσος κόσμος!».

Κι ενώ συνέβαιναν όλα αυτά στο λιμάνι του Πειραιά είχε ήδη σημάνει συναγερμός μ’ ένα τηλεφώνημα της Πλοηγικής Υπηρεσίας στην κοινοπραξία των ρυμουλκών Βερνίκου-Μάτσα-Τσαβλίρη. «Ρυμουλκά κοινοπραξίας να σπεύσουν πάραυτα 4-5 μίλια εκτός λιμένος. Συνεκρούσθη δεξαμενόπλοιο με πολεμικό! Υπάρχουν Θύματα..»

Η κινητοποίηση ήταν άμεση. Λίγα λεπτά αργότερα, 5 ρυμουλκά απομακρύνονταν από το λιμάνι κατευθυνόμενα στον τόπο του ναυαγίου, με επικεφαλής τους πλοηγούς κ.κ. Τσοκόπουλο και Γιούρκα, οι οποίοι επέβαιναν στο ρυμουλκό «Άγιος Γεράσιμος». Την ίδια ώρα, δεκάδες πλοία επιβατηγά, ρυμουλκά, ναυαγοσωστικά, αλιευτικά, τορπιλάκατοι ναρκαλιευτικά ακόμη και μικρά πλοιάρια της γραμμής Πειραιά-Σαλαμίνα έβαλαν πλώρη προς την περιοχή της τραγωδίας σε μια προσπάθεια να παράσχουν πάσης φύσεως βοήθεια στους ναυαγούς. Ο Αρχηγός του Λιμενικού Σώματος κ. Γ. Μητράκος, ο κεντρικός λιμενάρχης κ. Μ. Στεφανάκης, ο Υπολιμενάρχης κ. Γ. Τσούκης και πλήθος άλλων Λιμενικών Αξιωματικών επιβιβάστηκαν σε περιπολικά του Κεντρικού Λιμεναρχείου και τέθηκαν επικεφαλής των ερευνών και της διάσωσης.

Πρώτο στον τόπο του δυστυχήματος έφθασε το ολλανδικό φορτηγό «SWINDREGT» το οποίο – σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής – έπλεε στην ίδια περιοχή και συγκεκριμένα ερχόταν πίσω από το δεξαμενόπλοιο. Όταν ο Ολλανδός πλοίαρχος, είδε το «WORLD HERO» να ακινητοποιείται να κάνει πλήρη στροφή περί τον άξονά του και να κατεβάζει βάρκα, κατάλαβε ότι είχε συμβεί ατύχημα και έσπευσε επί τόπου για να βοηθήσει. Στην σωστική λέμβο που είχε ριχτεί στην θάλασσα από το τάνκερ είχαν συγκεντρωθεί 6 διασωθέντες. Στην ίδια βάρκα υπήρχε και το πτώμα του νεκρού υπάρχου Α. Φράγκου. Το πλήρωμα του ολλανδικού φορτηγού περισυνέλεξε άλλους 8 ναυαγούς. Ανάμεσά τους και ο κ. Κοτζιάς που συνεχίζει την αφήγησή του: 

«Μόλις ελευθερώθηκα από τον καταπέλτη του πλοίου, ζαλισμένος από το πετρέλαιο και το νερό που είχα πιει, άρχισα να ζητάω βοήθεια. Βρήκα μία δοκό υποστυλώσεως, ένα ξύλο δηλαδή που επέπλεε και κρεμάστηκα από αυτό μαζί με άλλα έξι άτομα. Ήμουν σε κακά χάλια και φώναξα πεθαίνω... πεθαίνω... Τότε ο Κυβερνήτης του πλοίου μας, ο κ. Μπεγιέτης με βοήθησε να μπω σε μια σχεδία. Αυτή η σχεδία όμως ήταν δεμένη στο πλοίο και καθώς το οχηματαγωγό βυθιζόταν την τραβούσε μαζί του. Έτσι ξανάπεσα στην θάλασσα και πιάστηκα πάλι από το ξύλο. Δευτερόλεπτα μετά το πλοίο βυθίστηκε. 

 Στην συνέχεια μας πλησίασε ένα ξένο εμπορικό πλοίο (το SWINDREGT ). Ο Κυβερνήτης μας τους είπε στα Αγγλικά να κάνουν κράτει τις μηχανές για να μην χτυπήσει η προπέλα ναυαγούς. Το SWINDREGT μας έριξε μια ανεμόσκαλα και ανεβήκαμε πάνω. Εγώ έμεινα τελευταίος, γιατί δεν είχα δυνάμεις, είχα χτυπήσει στο κεφάλι και στα πόδια, έτσι πιάστηκα από το πρώτο σκαλοπάτι και με τράβηξαν επάνω».

Αυτοί οι 14 άνδρες που περισυνέλεξε το ολλανδικό φορτηγό και το «WORLD HERO» λίγο μετά την βύθιση του οχηματαγωγού, ήταν και οι μόνοι που βγήκαν ζωντανοί από το συνταρακτικό δυστύχημα της 15ης Νοεμβρίου του 1972! Τους 14 διασωθέντες μετέφερε στη Μαρίνα Ζέας, το ρυμουλκό «Αγιος Γεράσιμος» με κυβερνήτη τον κ. Χρύσανθο Ελευθεριώτη, ο οποίος περιέγραφε λίγο αργότερα στις εφημερίδες, όσα αντίκρισε όταν έφθασε στο σημείο της συμφοράς: 

«Μέσα σε μια λάντζα (βάρκα από το δεξαμενόπλοιο) ήταν 6 ναυαγοί. Εκτός των 6 ναυαγών άλλους 8 παρέλαβα από το Ολλανδικό. Ο ένας ήταν νεκρός. Μας είπαν ότι μπατάρισε το πλοίο και ότι βγήκαν κολυμπώντας. Ένας ήταν βαριά κτυπημένος. Οι άλλοι ζαλισμένοι, δεν μπορούσαν να μιλήσουν. Ο Υποπλοίαρχος φορούσε την στολή του, οι άλλοι ρούχα αγγαρείας και ορισμένοι εσώρουχα. Δώσαμε στους ναυαγούς κονιάκ, ρούχα και κρεβάτια για να συνέλθουν». 

Στην συνέχεια τα 14 μέλη του πληρώματος του «ΜΕΡΛΙΝ» μεταφέρθηκαν στην Μαρίνα Ζέας και από εκεί με ασθενοφόρα στο Ναυτικό Νοσοκομείο. Στο ίδιο νοσοκομείο λίγες ώρες αργότερα, όσοι από τους ναυαγούς ήταν τραυματισμένοι πιο ελαφρά, ξαναζούσαν τις εφιαλτικές στιγμές που είχαν περάσει μιλώντας σε συγγενείς τους και στους δημοσιογράφους. Με μάτια κόκκινα από την θάλασσα και το πετρέλαιο, περιέγραφαν σκηνές αγωνίας και φρίκης που είχαν χαραχτεί βαθιά μέσα τους. 

Ένας από αυτούς ήταν και ο Βασίλειος Γκίζας, ο ναύτης ο οποίος ήταν πηδαλιούχος στο ΜΕΡΛΙΝ την στιγμή της σύγκρουσης. 

«Κρατούσα το πηδάλιο του πλοίου μου με γραμμή προς την Ρόδο και έπαιρνα εντολές από την γέφυρα [η καμπίνα του πηδαλιούχου στο ΜΕΡΛΙΝ ήταν κάτω από την γέφυρα]. Ξαφνικά από το φωταγωγό άκουσα μία δυνατή κραυγή: "Ανεβείτε όλοι επάνω αμέσως". Αλλά ήταν πλέον αργά. Το τάνκερ μας είχε πλησιάσει πολύ. Αμέσως ακολούθησε άλλη εντολή από την γέφυρα "όλο δεξιά". Γύρισα αμέσως το τιμόνι δεξιά, αλλά νέα διαταγή ήρθε. "Πάλι αριστερά". Την ώρα που εκτελούσα την διαταγή αυτή έγινε το κακό. Το τάνκερ μας χτύπησε και ούτε καταλάβαινα που βρισκόμουν και που κτυπούσα. Ξαφνικά βρέθηκα με 2 ναύτες κλεισμένος στην καμπίνα μου. Η πόρτα δεν άνοιγε και το πλοίο μας βούλιαζε. Μας έμεναν λίγα λεπτά και δώσαμε όλες μας τις δυνάμεις να ανοίξουμε την φρακαρισμένη πόρτα για να σωθούμε. Τα καταφέραμε την τελευταία στιγμή!» 

 Συγκλονιστική ήταν και η αφήγηση του μάγειρα του ΜΕΡΛΙΝ κ. Μιχαήλ Λιματσάκη στις εφημερίδες της εποχής. 

«Ημουν στην κουζίνα την ώρα της συμφοράς. Ελάχιστα δευτερόλεπτα πριν πέσει επάνω μας το τάνκερ, ο φίλος μου ο ναύτης Ν. Σίμος, μου φώναξε: "Γρήγορα Μιχάλη, πέσε στην θάλασσα, θα μας διαλύσει ένα τάνκερ. Αυτό με έσωσε! Αμέσως πετάχτηκα έξω από την κουζίνα και πήγα να πηδήξω στην θάλασσα, αλλά εκείνη ακριβώς την στιγμή μας χτύπησε το τάνκερ. Τινάχθηκα με φοβερή δύναμη από το σημείο που βρισκόμουν και χτύπησα το κεφάλι μου στο ‘μπουλμέ’ (το βαρούλκο του πλοίου). Ζαλίστηκα αλλά έσφιξα τα δόντια και πήδηξα στην θάλασσα. Με μάζεψε λίγο μετά μια βάρκα. Ας είναι καλά ο Σίμος που με ειδοποίησε. Σώθηκε και αυτός».

Δεν στάθηκαν όμως το ίδιο τυχερά τα υπόλοιπά 44 παλικάρια που επέβαιναν στο μικρό αποβατικό και την ώρα της τρομακτικής σύγκρουσης βρίσκονταν στα κάτω διαμερίσματα. Παρασύρθηκαν στα βάθη της θάλασσας μαζί με το οχηματαγωγό «ΜΕΡΛΙΝ». Και είναι αυτή η φρικτή σκηνή της βύθισης που δεν θα σβήσει ποτέ από την μνήμη όσων έγιναν αυτόπτες μάρτυρες των εφιαλτικών εκείνων στιγμών που το πλοίο βυθιζόταν ενώ οι 44 άτυχοι νέοι ζητούσαν βοήθεια και χτυπούσαν τις λαμαρίνες...

ΠΗΓΗ astypalaia.wordpress.com