ΑΓΝΩΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ : ΑΙΟΛΟΥ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΕΜΩΝ

 

          Η ονομασία της οδού Αιόλου, προήλθε από το «Ωρολόγιο του Κυρρήστου» (Αέρηδες), το οποίο βρίσκεται στο σημείο όπου ξεκινά η παλιά και εμπορική αυτή οδός. Αρχικά στην Οθωμανική περίοδο, ο δρόμος ονομαζόταν Αιολική οδός.

 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΙΟΛΟΥ ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1850

          Η οδός Αιόλου στην δεκαετία του 1850είναι ένας σημαντικός εμπορικός δρόμος, γεμάτος από καταστήματα, καφενεία,ξενοδοχεία και δημόσιες υπηρεσίες. Την άνοιξη του 1856 ο Αυστριακός γιατρός Λουδοβίκος Φράνκλ επισκέφτηκε την Αθήνα και διέμεινε στο ξενοδοχείο «Η Αγγλία»,που βρισκόταν απέναντι από την πλατεία Λουδοβίκου (Κοτζιά) και δίπλα από το παλιό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, στην οδό Αιόλου.

Η ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1880

          Η Ρόζα φον Γκέρολντ, πλούσια και κοσμική κυρία της Βιέννης του 19^ου αιώνα επισκέφτηκε την Αθήνα το 1883.Γράφει για την θορυβώδη, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει οδό Αιόλου, τα εξής ενδιαφέροντα: «Κατέβηκα και πάλι την οδό Ερμού και περάσαμε στην οδό Αιόλου που διασταυρώνεται με την Ερμού. Εδώ η κίνηση είναι ακόμη ζωηρότερη, πραγματική φουσκοθαλασσιά, κάθονται και στέκονται όρθιοι μπροστά από τα καφενεδάκια τόσοι πολλοί παρδαλά ντυμένοι άνδρες και μιλούν και καπνίζουν που νομίζει κανείς πως πρόκειται για εθνοσυνέλευση. Και όμως είναι μόνο η ώρα της ανάπαυσης μετά το κλείσιμο των μαγαζιών και της ακατάσχετης φλυαρίας. Μερικές από τις ρωμαλέες μορφές είναι έντονα μελαμψοί σαν μισόνεγροι. Θα μπορούσαν να υπήρξαν όλοι τους ναυτικοί στο σκάφος του Οδυσσέα,τόσο ξενόφαντος είναι ο τύπος τους, η φορεσιές τους, η όλη τους εμφάνιση.Παντού και πάλι τα καταστήματα με τα ζαχαρωτά, τα καροτσάκια με τα βουνά των πορτοκαλιών και κάπου κάπου επίσης που μεταφέρουν με αγγελική υπομονή τα καντάρια του φορτίου τους, στέκονται τώρα ασάλευτα και μόνο η έκφραση της κατεβασμένης κεφαλής δείχνει τον βαθύτατο πόνο τους και την σιωπηλή τους,γεμάτης λύπηση υποταγή. Μετά την θορυβώδη οδό Αιόλου είδαμε ήσυχους στενούς δρόμους όπου υπάρχουν ακόμη πολλά σπίτια από την εποχή της τουρκοκρατίας,δηλαδή στρογγυλοί ή τετράγωνοι τοίχοι χωρίς παράθυρα σκεπασμένοι με τρούλους.Έχει κανείς την εντύπωση πως βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ».

Η ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ1960

          Η οδός Αιόλου στην δεκαετία 1950-1960 είναι ένας κατεξοχήν εμπορικός δρόμος, όπου εκτός από τα πολλά και ποίκιλα καταστήματα, υπάρχουν και εκατοντάδες μικροπωλητές, οι οποίοι σε πάγκους πουλούν και διαλαλούν στη διαπασών την πραμάτειά τους. Η οδός Αιόλου ήταν η οδός των επίσημων εκδηλώσεων.

Η ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20^ου ΑΙΩΝΑ

          Σε παλιό τουριστικό οδηγό του 19^ουαιώνα διαβάζουμε τα εξής: «Επί της οδού Αιόλου είναι και ο ναός της Χρυσοσπηλιώτισσας εκ των παλαιότερων εκκλησιών των Αθηναίων, ανεγερθείς το 1836επί της ερειπωμένης από το 1750 παλαιάς τοιαύτης. Περί τέρμα της οδού Αιόλου είναι και ο ναός της Αγίας Ειρήνης, όπου και η ομώνυμος πλατεία. Ολίγον κατώτερο η πλατεία του παλαιού Δημοπρατηρίου και τα Αμπατζήδικα (οδός Πανδρόσου) όπου πωλούνται προϊόντα ελληνικής βιομηχανίας. Συνεχίζοντες την οδόν δυνάμεθα να επισκέφθωμεν το Ωρολόγιον του Ανδρόνικου Κυρρήστου, το κοινώς Ναός Αιόλου, εξ οκτώ πλευρών, άνω επί του διαζώματος, έφερεν συμβολικόν ανάγλυφον παράστασιν εκ του σημείου εκείνου πνέοντος ανέμου άνευ όμως καλλιτεχνικής αξίας. Τα ονόματα των ανέμων ήταν: Βορέας(Β), Καικίας(BA),Απηλιώτης(A), Εύρος(ΝΑ), Νότος(Ν), Λιψ(ΝΔ), Ζέφυρος(Δ) και Σκύρων(ΒΔ)».

Ο ΑΙΟΛΟΣ ΣΤΟ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΟ ΚΥΚΛΟ

          Υπάρχουν πάρα πολλές εκδοχές για τα μυθολογικά πρόσωπα του Αιόλου. Ο Αίολος ήταν γιός του Έλληνα και της νύμφης Ορσηίδας. Παππούς του ήταν ο Δευκαλίων και η Πύρρα. Αδέρφια που ο Αίολος είχε, ήταν ο Δώρος και ο Ξούθος. Οι απόγονοί του ονομάστηκαν Αιολείς. Μια άλλη εκδοχή του μύθου, αναφέρει ότι ο Αίολος είναι γιός του Ιπποτάδη και της Μελανίππης. Απέκτησε έξι γιούς και έξι κόρες, που παντρεύτηκαν μεταξύ τους και προσωποποιούσαν τους  δώδεκα ανέμους. Ο Αίολος, ο οποίος ήταν ο «ταμίας των ανέμων», είχε σύμφωνα με εντολή του Δία, την αρμοδιότητα να ρυθμίζει την πνοή και την ένταση των ανέμων, τους είχε κλείσει σε μια περιοχή η οποία ήταν περιτριγυρισμένη από ψηλά και ισχυρά τείχη. Γενικά, σύμφωνα με την μυθολογία, ο Αίολος ήταν ο θεός των ανέμων. Κρατούσε τους ανέμους μέσα σε ασκούς και τους άφηνε μόνο με την εντολή του Δία. Ήταν γιός του Ποσειδώνα και κατά τον όμηρο του Ιπποτάδη. Ζούσε σε ένα πλωτό νησί, στην Αιολία με χάλκινα τείχη. Το νησί αυτό πιστευόταν ότι ήταν η Στρογγύλη, το σημερινό Στρόμπολι, το οποίο βρίσκεται μεταξύ Σικελίας και Ιταλίας και στο οποίο σημειώνονται συνεχείς εκρήξεις ηφαιστείου. Είναι ένα από τα οκτώ νησιά των Αιολίδων νήσων.

Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ «ΠΥΡΓΟΥ ΤΩΝ ΑΝΕΜΩΝ»

          Ο τούρκος ταξιδευτής Εβλιά Τσελεμπί επισκέφθηκε την Αθήνα το 1667. Για τον Πύργο των Ανέμων αναφέρει τα εξής:  “Πρόκειται για ένα κτίριο, φτιαγμένο από μία οκτάγωνη πέτρα, που συμβολίζει τους οκτώ ανέμους. Σε κάθε πλευρά της υπάρχει και ένα ανάγλυφο, ολόσωμο άγαλμα ανθρώπου, που κρατάει στα χέρια του το σύμβολο ενός ανέμου του ανεμολογίου. Ο Πύργος των Ανέμων ή Αέρηδες κτίσθηκε στα μέσα του 1^ου αιώνα μ.Χ από τον αστρονόμο και αρχιτέκτονα Ανδρόνικο από την Κύρρο(πόλη της Συρρίας). Πρόκειται για υδραυλικό ρολόι οκταγωνικής κάτοψης, διαμέτρου περίπου 8μ. και ύψος 12μ. Περιμετρικά, σε κάθε πλευρά του οκταγώνου υπάρχει το ανάγλυφο του ανέμου που φυσάει από την πλευρά αυτή (Βορέα, Σκίρων, Ζέφυρος κλπ.), ενώ στην κορυφή του υπήρχε ανεμοδείκτης. Επί τουρκοκρατίας χρησίμευσε και ως τεκές δερβίσηδων, γνωστός ως τεκές του Μπραιμή”.

ΤΑ ΚΑΦΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΑΙΟΛΟΥ

          Στην οδό Αιόλου που υπήρξε το κέντρο της Αθηναϊκής ζωής μετά από την απελευθέρωση από τους Τούρκους, άνοιξαν και τα πρώτα καφενεία. Εκεί υπήρξαν και τα εξής καφενεία:

ü  Της «Παλαιάς Αγοράς», που βρισκόταν απέναντι από τον Μενδρεσέ, ο οποίος λειτουργούσε ως φυλακή.

ü  Των «Αγωνιστών» που βρισκόταν στην διασταύρωση των οδών Αιόλου και Μητροπόλεως.

ü  Των «Χαύτα», που βρισκόταν στην διασταύρωση των οδών Αιόλου και Σταδίου.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

Περιοχή: Οδός Αιόλου 36
Έτος:1847-1892

          Ο Μεσαιωνικός ναός της Αγίας Ειρήνης, που υπήρχε σε αυτό το σημείο, παρά τις φθορές που είχε υποστεί κατά την διάρκεια της Επανάστασης του 1821, παρέμενε ο σημαντικότερος ναός στην Αθήνα, όταν η τελευταία ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της απελευθερωτικής Ελλάδας και σε αυτόν τελούνταν οι επίσημες εκκλησιαστικές τελετές, παρόντος του βασιλεία Όθωνα. Καθώς τα σχέδια ενός νέου μητροπολιτικού ναού καθυστερούσαν, οι επίτροποι της Αγίας Ειρήνης ανέθεσαν στον αρχιτέκτονα Λύσσανδρο Καυταντζόγλου (1811-1885) να σχεδιάσει αρχικά την επέκταση και εν τέλει την ανοικοδόμησή της, με στόχο να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες.

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΣΓΟΥΡΔΑΣ
Περιοχή: Οδός Αιόλου 61

          To τριώροφο κτίριο της Οδού Αιόλου 61, απέναντι από τον Ναό Της Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας, με κατοικία στον όροφο και κατάστημα στο ισόγειο, οικοδομήθηκε κατά το δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα. Πιθανότατα ήδη από την ανέγερσή του, αλλά σε κάθε περίπτωση για περισσότερο από έναν αιώνα, στεγάζει αδιάκοπα την εμπορική φίρμα ‘‘Σγούρδας’’ (που υφίσταται από το 1870, αναφερόμενη ως κατάστημα σιδηρικών σκευών το 1900,ως σιδηροπωλείο-υαλοπωλείο το 1925 και στην συνέχεια ως ειδών οικιακής χρήσεως),επιδεικνύοντας αντοχή και σταθερότητα, σπάνια στην Αθηναϊκή αγορά. Κατά τη μακρά χρήση του, υπέστη πολλές επεμβάσεις, ιδίως στην πρόσοψη του ισογείου και του πρώτου ορόφου, οι οποίες αποκαταστάθηκαν εν μέρει στο πλαίσιο της πρόσφατης ανακαίνισής του.

ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΠΗΛΙΩΤΙΣΣΑΣ
Περιοχή: Οδός Αιόλου 62
Έτος:1863-1892

          Στην θέση αυτή βρισκόταν άλλοτε μια παλαιά μετρίων διαστάσεων εκκλησία, ρυθμού βασιλικής με αντηρίδες στις πλάγιες όψεις, η οποία ερειπώθηκε σε μεγάλο βαθμό κατά την περίοδο της Επανάστασης. Μετά την απελευθέρωση επισκευάστηκε προχείρως από τους ενορίτες της, οι οποίοι στην συνέχεια αγόρασαν τα παρακείμενα οικόπεδα( με πρωτεργάτη τον Σπύρο Παυλίδη, ιδιοκτήτη της γειτονικής σοκολατοποιΐας), επιδιώκοντας την ανέγερση στο ίδιο σημείο ενός μεγαλύτερου ναού. Τα σχέδια εκπονήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Δημήτριο Ζέζο, ο οποίος θεωρείται εισηγητή μιας “ελληνο-βυζαντινής”  αρχιτεκτονικής ρυθμολογίας και ο νέος ναός θεμελιώθηκε το 1863 και ολοκληρώθηκε μόλις το 1892 μετά από αλλεπάλληλους εράνους. Καθώς ο Ζέζος είχε αποβιώσει από το 1857, την οικοδομή επέβλεπε μέχρι το 1878 ο Π. Κάλκος (1810-1878) και μετά το θάνατο και εκείνου, ο Ernst Ziller, στον οποίο οφείλεται πιθανότατα η σχεδίαση του τέμπλου.

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

          Στην θέση του κεντρικού κτιρίου της Εθνικής Τραπέζης, επί της οδού Αιόλου, υπήρχαν κατά τον 19^ο αιώνα δύο χωριστά διώροφα κτίρια, οικοδομημένα κατά την δεκαετία του 1840. Αριστερά βρισκόταν η οικία Δομνάδου, η οποία αγοράστηκε το 1845 από τον Γεώργιο Σταύρου και στέγασε το πρώτο τραπεζικό κατάστημα της απελευθερωμένης Ελλάδας. Δεξιά βρισκόταν το ξενοδοχείο «Αγγλία» του επιχειρηματία Φραγκίσκου Φεράλδη, το οποίο αγοράστηκε με την σειρά του μια δεκαετία αργότερα, με την επέκταση των εργασιών της τράπεζας, Τα δύο κτίρια διέθεταν τον ίδιο αριθμό ορόφων και το ίδιο ύψος, ώστε το 1899-1900 ενοποιήθηκαν με σχετική ευκολία, προκειμένου να αποτελέσουν, πλήρως ανακαινισμένα και με νέα εξωτερική διαμόρφωση σε νεοκλασικό ύφος, το ενιαίο μέγαρο που γνωρίζουμε σήμερα.

ΕΙΔΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΔΟΜΗΣΕΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΟΛΙΚΗ ΟΔΟ

         Για την Αιολική Οδό, όπως ονομάστηκε τότε ο δρόμος αυτός, θεσπίστηκαν ειδικοί όροι δομήσεως και σύμφωνα με αυτούς, υπέβαλλαν υποχρεωτικά διώροφα κτίρια και κλειστό οικοδομικό σύστημα. Η ανοικοδόμηση άρχισε αμέσως. Ένθεν και ένθεν του δρόμου άρχισαν να ανεγείρονται διώροφες πολυτελείς, για την εποχή τότε κατοικίες. Τα ισόγεια όλων σχεδόν των κτιρίων χρησιμοποιήθηκαν για την λειτουργία εμπορικών καταστημάτων και καφενείων. Πέντε χρόνια μετά την χάραξη του δρόμου, το 1840, η οδός Αιόλου γεμάτη με διώροφα κτίρια, αποτελεί το κέντρο της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής της Αθήνας.

Ο ΜΕΝΔΡΕΣΕΣ

         Το 1721 στην βορειοανατολική πλευρά του «Πύργου των Ανέμων», με απόφαση του βοεβόδα των Αθηνών, ιδρύθηκε από τον Μεχμέτ Φαχρή το ιεροσπουδαστήριο των Μωαμεθανών της Αθήνας, ο γνωστός Μενδρεσές. Εκεί διδάσκονταν τα εξής τέσσερα κυρίως μαθήματα:

1)Το Δίκαιο. Μαθήματα που στηρίζονταν κυρίως στο κοράνι και στις εντολές του προφήτη Μωάμεθ.

2)Θεολογία.

3)Φιλολογία, αραβική, τουρκική και περσική.

4)Φιλοσοφία, στηριγμένη στα όρια του Ισλάμ.

         Τα μαθήματα του Μενδρεσέ διαρκούσαν 20 χρόνια και οι τελειόφοιτοι φοιτητές οι «Σοφτάδες», μόλις αποφοίτησαν μπορούσαν να καταλάβουν μεγάλη δημόσια θέση ή γίνονταν και οι ίδιοι δικτάτορες του ιεροσπουδαστηρίου.

ΘΕΑΤΡΑ:ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΑΙΟΛΟΥ

         Στην θέση που είναι σήμερα το κεντρικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας στην οδό Αιόλου, κατασκευάστηκε το 1835 το πρώτο θέατρο των Αθηνών, το οποίο ήταν μια ξύλινη κατασκευή. Εκεί, σε αυτά τα παραπήγματα δόθηκαν και οι πρώτες θεατρικές παραστάσεις από αδέξιους σαλτιμπάγκους, ερασιτέχνες ηθοποιούς. Ένας Γερμανός περιηγητής που επισκέφτηκε την Αθήνα το 1835 αναφέρει τα εξής: «Το θέατρο ήταν αμφιθέατρο κατασκευασμένο και εκτός από τα καθίσματα, υπήρχαν και λίγα θεωρεία για τα επίσημα πρόσωπα της Αθηναϊκής κοινωνίας. Το ξύλινο αυτό παράπηγμα δεν είχε σκεπή και οι θεατές έβλεπαν το Λυκαβηττό και τα γύρω βουνά. Αυτό ήταν το ωραιότερο των θεαμάτων. Στην πρόχειρη σκηνή, αδέξιοι σαλτιμπάγκοι προσπαθούσαν να διασκεδάσουν τους θεατές, ενώ κάποιος φαλακρός γελωτοποιός 72 χρονών έπεφτε από ένα τεντωμένο σκοινί, πάνω σε ένα πισσωμένο πανί και έσπαζε το πόδι του. Στα θεωρεία παρακολουθούσαν την παράσταση και η κυρία του υπουργού.

ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΟΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ

          Ο Αθανάσιος Σκοντζόπουλος, ένα χρόνο αργότερα, το 1836, διέθεσε ένα σημαντικό για την εποχή κεφάλαιο και στην θέση του ξύλινου αυτού παραπήγματος, έφτιαξε ένα άλλο επίσης ξύλινο θέατρο, αρκετά μεγαλύτερο για να ανεβάζει αρχαίες ελληνικές δραματικές παραστάσεις. Πάρα πολλές θεατρικές παραστάσεις δόθηκαν τη χρονιά αυτή στο διψασμένο για θεάματα κοινό των Αθηνών. Τις παραστάσεις ανήγγελλε στην αγορά των Αθηνών καθημερινά ο τελάλης. Το εσωτερικό του θεάτρου καθώς και ο εσωτερικός χώρος είχαν τετράγωνο σχήμα. Στη πλατεία του θεάτρου, η οποία ήταν χωμάτινη υπήρχαν δεκαπέντε σειρές από ξύλινα απλά καθίσματα. Κάθε κάθισμα χωριζόταν από το επόμενο, από ένα επίσης ξύλινο διάφραγμα. Πίσω από τα καθίσματα υπήρχαν αρκετοί χώροι για να παρακολουθήσουν την παράσταση όρθιοι οι θεατές. Ακριβώς από πίσω υπήρχαν τα θεωρεία σε ύψος δύο περίπου μέτρων, τα οποία καταλάμβαναν τις τρείς πλευρές του τετράγωνου αυτού θεάτρου. Ακριβώς απέναντι από την σκηνή που δίνονταν παραστάσεις υπήρχε «το θεωρητήριον του Βασιλέως». Το θεωρείο του βασιλεία ήταν ταπετσαρισμένο με λευκό πανί, το οποίο κάλυπτε τα σανίδια. Το υπόλοιπο θέατρο, σύμφωνα με κείμενο της εποχής, αποτελούνταν από «σανίδες γυμνάς, γήν γυμνήν πενιχρόν κατασκεύασμα της στιγμής ως τα ανεγειρόμενα εις τα πανηγύρια προς έκθεσιν πραγματειών». Ο φωτισμός του θεάτρου ήταν ανύπαρκτος και πολλοί θεατές κουβαλούσαν μαζί τους φανάρια της εποχής αυτής.

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ

          Συνδεδεμένο άμεσα με την οδό Αιόλου για ένα περίπου αιώνα, υπήρξε και το Δημοτικό θέατρο Αθηνών που ήταν χτισμένο στο χώρο που καταλαμβάνει η σημερινή πλατεία Εθνικής Αντίστασης (Κοτζιά). Κατεδαφίστηκε το 1940, με απόφαση της τότε δημοτικής αρχής. Το έργο προϋπολογισμού 550.000 δρχ. με πρωτοβουλία μετοχικής εταιρίας εύπορων Αθηναίων, η οποία ανέβαλε να χρηματοδοτήσει την κατασκευή του σε δημοτικό οικόπεδο της πρώην πλατείας του Λαού(μετέπειτα Λουδοβίκου και σήμερα Κοτζιά). Σταμάτησε όμως στα μέσα του επόμενου έτους λόγω της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε το Λαυρεωτικό. Μέχρι τότε είχα ξοδευτεί 300.000 δρχ. για να κτιστούν μόνο τα θεμέλια και μέρος του πρώτου ορόφου. Ακολούθησε μία περίοδος ποικίλων ζυμώσεων, αλλά ουσιαστικής απραξίας έως το 1887, όταν την αποπεράτωση του κτιρίου ανέλαβε να χρηματοδοτήσει ο Ανδρέας Συγγρός. Βασικός σταθμός αυτής της περιπέτειας υπήρξε το 1882. Τότε διαλύθηκε η μετοχική εταιρία και ο δήμος διέθεσε το ποσό των 143.364,06 δρχ. για την αγορά του ημιτελούς κτιρίου και την αποζημίωση των μετόχων. Είναι βέβαιο ότι χωρίς την χορηγία του Ανδρέα Συγγρού, τα σχέδια του Τσίλλερ θα έμεναν στα χαρτιά. Γι’ αυτό και δικαίως οι Αθηναίοι το ονόμασαν Θέατρο Συγγρού.

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

          Το βασικότερο μειονέκτημα του Εθνικού Θεάτρου ήταν το απόκεντρο και μικρό οικόπεδο της Αγίου Κωνσταντίνου, με την έντονη κλίση και τις περιορισμένες δυνατότητες επέκτασης. Σε αυτό το μειονέκτημα οφείλεται η απαράδεκτη μικρή αίθουσα για ένα θέατρο ρεπερτορίου αξιώσεων. Τα εγκαίνια του Βασιλικού Θεάτρου έγιναν στις 24 Νοεμβρίου 1901. Το Θέατρο αυτό λειτούργησε ως επιχορηγούμενη δραματική σκηνή, με δικό του θίασο και από το 1932 δική του δραματική σχολή. Κατά καιρούς όμως φιλοξενούσε ξένους περιοδεύοντες θιάσους και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Ήταν το μόνο κτίριο της κατηγορίας του που, χάρη στη γενναία κρατική επιχορήγηση, κατόρθωσε να αντιμετωπίσει τις μεγάλες λειτουργικές του δαπάνες και να εκσυγχρονιστεί τέσσερις τουλάχιστον φορές.

ΤΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΚΥΡΡΗΣΤΟΥ

          Κάτω από την βορινή πλευρά της Ακροπόλεως, στο σημείο που αρχίζει η οδός Αιόλου, απέναντι από τα προπύλαια της αρχηγέτιδος Αθηνάς, βρίσκεται ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα μνημεία της αρχαιότητας, ο «Πύργος των Ανέμων» ή το «Ωρολόγιο του Ανδρόνικου Κυρρήστου». Το μαρμάρινο αυτό κυκλικό κτίσμα κατασκευάστηκε το 50 π.Χ με χρηματοδότηση του Ανδρόνικου Κυρρήστου, ο οποίος έζησε από το 1^ο π.Χ αιώνα στην Αθήνα. Υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς αστρονόμος της εποχής του. Με δική του πρωτοβουλία και ενέργειες, κατασκεύασε δίπλα στο ανατολικό πρόπυλο με τους τέσσερις ιωνικούς κίονες της Ρωμαϊκής Αγοράς της Αθήνας, ένα σπουδαίο για την περίοδο αυτή κτίσμα, το οποίο ονομάστηκε «Ωρολόγιο του Κυρρήστου». Το οικοδόμημα το οποίο διατηρείται έως και τις μέρες μας, είναι ένα οκτάγωνο κτίσμα και κάθε πλευρά του έχει μήκος 3,20 μ. Είναι ολόκληρο κτισμένο με πεντελικό μάρμαρο. Στις βορειοανατολικές και βορειοδυτικές πλευρές του Πύργου, υπήρχαν δύο πυλώνες με δύο κορινθιακούς κίονες. Στη νότια πλευρά υπήρχε μία ημικυκλική δεξαμενή. Η στέγη του Πύργου ήταν ολόκληρη κατασκευασμένη από μάρμαρο και είχε σχήμα πυραμιδοειδές. Στην κορυφή της στέγης υπήρχε ένας χάλκινος ανεμοδείκτης, με την μορφή του Τρίτωνα, που περιστρεφόταν ανάλογα με τον αέρα και έδειχνε με το ραβδί του έναν από τους οκτώ ανέμους που απεικονίζονται προσωποποιημένοι στο επάνω μέρος της κάθε πλευράς του οικοδομήματος.

ΠΗΓΕΣ

§  ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ: Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΕΜΩΝ
§  www.eie.gr/archaelogia/gr/arxeio.aspx
§  Ανακαλύπτω την Αρχαία Αθήνα: ΕΛΛΑΔΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΛΕΟΔΟΜΙΚΗ