Επίσης είναι κοινή η διαπίστωση πως οι άνθρωποι πάντοτε επιδιώκουν να χρησιμοποιούν ονόματα της γλώσσας των χωρών τους ή να τα μετατρέπουν στη γλωσσική τους προφορά όταν κυριεύουν κάποια άλλη χώρα ή όταν προσπαθούν να επιβάλουν τις διεκδικήσεις τους σε μία άλλη γειτονική τους, π.χ. η Τουρκία την Άγκυρα ονόμασε Ancara, την Πάνορμο Bandirma, το Παλαιόκαστρο Balikeser, το Ικόνιο konya, την Άμιδα Diyarbakir, την πανάρχαια Ορρόη (μεταγενέστερη Έδεσσα) σε Urfa και γενικά τις πόλεις της Μ. Ασίας (που σχεδόν στο σύνολό τους είναι Ελληνικές) στην τουρκική, ενώ πρόσφατα τις νησίδες Ίμια (ή Λιμιά) αποκαλεί Καρντάκ.
Αυτή η τακτική, που είναι επιστημονικά μελετημένη, εφαρμόζεται από τον επιτιθέμενο για να πετύχει την ψυχολογική προετοιμασία του αμυνόμενου να δεχθεί πιο εύκολα μία εις βάρος του κατάσταση. Βασικό στοιχείο που διαμορφώνει το αποτέλεσμα είναι συνήθως η επιμονή των αντιπαραβαλλόμενων στις θέσεις τους που πολλές φορές φθάνει στο επίπεδο του «σπασίματος των νεύρων» και δεν είναι λίγες οι φορές που η πείσμων αντίδρασηέχει φέρει ανέλπιστα αποτελέσματα. Υπάρχουν πάμπολλα απλά παραδείγματα που συνάδελφοι με την επιμονή τους ανάγκασαν νατοϊκούς συναδέλφους μας να αλλάξουν, να διορθώσουν και να υιοθετήσουν την ονομασία FYROM για το γειτονικό μας κρατίδιο όταν το όνομα Μακεδονία μονοπωλούσε στις επίσημες και ανεπίσημες συνομιλίες τους (συμπεριφορά που πρέπει να συνεχίζουμε όλοι μας ακόμα και αν μείνουμε μόνοι στον κόσμο).
Ακόμη και η αναφορά σε λέξεις της καθημερινής ομιλίας, όταν τονίζεται η προέλευσή τους, πολλές φορές λειτουργεί επικουρικά σε άλλο κύριο σκοπό μας και δε θα πρέπει να αποφεύγεται ο τονισμός της προέλευσής τους σε τρίτο κοινό, γιατί δημιουργεί εντυπωσιασμό που επηρεάζει τους ανθρώπους έκδηλο ή άδηλο.
Πχ πρέπει σε ανύποπτο χρόνο να τονίζονται λέξεις που πήραν από εμάς οι γείτονες και προσπαθούν σήμερα να αποκρύπτουν, όπως είναι το τεφτέρι (εκ του διφθέρα), ο μπακλαβάς (εκ του βάκλα), το καλντερίμι (εκ τουκαλλιδρόμειον), το φλιτζάνι (εκ του φιαλίδιον), το τσιμπούσι (εκ του συμπόσιο), το δράμι (εκ του δραχμή), το αγάς (εκ του αγός), το αχούρι (εκ του άχυρο, αχυρών), το μπούζι (εκ του πάγος), το μπαρούτι (εκ του πυρίτις), το μπουντρούμι (εκ του ιπποδρόμιον), το μπουλούκι (εκ του πλεός, πλήρης), το χατήρι (εκ του ήτορ, ηγήτωρ,[αγάτωρ δωριστί]), αφέντης (εκ του αυθέντης), ο αχαΐρευτος ([χαΐρι] εκ του χάρις).
Ακόμη υπάρχουν και άλλες λέξεις του λεξιλογίου των γειτόνων μας που θεωρούνται τουρκικές πλην όμως αποτελούν κακόηχη μεταποίηση ελληνικών όπως είναι: belah = ενόχληση (εκ του βέλιον = ατυχές), turun = εγγονός (εκ του θορός = σπέρμα), jok = όχι (εκ του ουχί, όσκε), jale = όχθη (εκ του αιγιαλός), arsez = αυθάδης (εκ του άρσεν), bir = πηγάδι (εκ του φρέαρ), dzivi = καρφί (εκ του ζιβήνη = λόγχη), hali (χαλί) = τάπης, τάπητας (εκ του χήλιον = πλεκτό).
Γενικά μεγάλο ποσοστό των λέξεων του τουρκικού λεξιλογίου προέρχεται από την ελληνική, (Ανδρέα Δενιόζου «Ελληνικό Λεξιλόγιο στην Τουρκική Γλώσσα») ενώ όσες τουρκικές λέξεις έχουν περαστεί στην καθημερινή γλώσσα των νεοελλήνων είτε αποτελούν αντιδάνεια είτε διαστρέβλωση της έννοιας που προσαρμόστηκε στα τουρκικά δεδομένα.
Π.χ το αρχαίο μουσικό όργανο των Ελλήνων, η πανδουρίς (ή θαμπούρα ή ταμπούρα ή ταμπουράς) ονομάστηκε μπουζούκι στην νεοελληνική (από την τουρκική λέξη μπουζούκ = ξεκούρδιστο), επειδή έτσι το αποκάλεσαν οι γείτονες που στερούντο παντός είδους μουσική παιδεία και ικανότητα περί την χόρδιση (κούρντισμα) του οργάνου.
Ακούγοντας το γεγονός αυτό κάποιος τρίτος, τότε αυτός είτε το δείξει είτε όχι επηρεάζεται θετικά υπέρ ημών. Ακόμη συνέβη σε συνάδελφο να προκαλέσει το θαυμασμό τρίτων συσπουδαστών του σε νατοϊκό σχολείο, όταν σε μία πολιτισμένη συζήτηση-αντιπαράθεσή του με Τούρκο Αξ/κό για την ονομασία της Πόλης, (Κωνσταντινούπολη ήΙστανμπούλ), παρέθεσε στο ακροατήριο ως ορθή (όπως πράγματι είναι) και την τουρκική άποψη ως προερχόμενη από την έκφραση των Ελλήνων «εις την Πόλη».
Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε την ετυμολογία των λέξεων και να χρησιμοποιούμε κατά προτεραιότητα την Ελληνική μας γλώσσα όπου μπορούμε, αποφεύγοντας τη χρήση ξενικών όρων, που δυστυχώς βρίθουν στην καθημερινή μας ομιλία. Έτσι λειτουργούσε από νεαρός και ο Ξενοφών Ζολώτας που έφθασε στο σημείο με δύο ομιλίες του να προκαλέσει τον παγκόσμιο θαυμασμό για τις γνώσεις του, και για την πατρίδα μας.
Είναι όμως σχήμα οξύμωρο να κάνουμε αυτή την προσπάθεια και να παρουσιάζεται το λυπηρό φαινόμενο στις φόρμες των ιπταμένων (χειριστών και μηχανικών) να αναγράφονται ονοματεπώνυμο και βαθμός στην αγγλική γλώσσα ή με λατινικά στοιχεία. Το αιτιολογικό ότι θα πρέπει να είναι δυνατή η ανάγνωσή του από νατοϊκούς συναδέλφους, κυρίως στο εξωτερικό, θα ευσταθούσε αν το ίδιο έκαναν και αυτοί όταν επισκέπτονταν εμάς. Όπως όμως είναι αδιανόητο για έναν Ιταλό, Ισπανό, Γερμανό ή Γάλλο να γράφει σε άλλη γλώσσα πλην της δικής του ότι έχει πιο προσωπικό, το όνομά του, σε όποιο μέρος του κόσμου και να μεταβεί, έτσι θα πρέπει και εμείς, όπως είπε οΟδυσσέας Ελύτης να «…Μη ξεχνάτε την Πατρίδα και προπαντός μη ξεχνάτε τη γλώσσα μας. Πρέπει νάσαστε περήφανοι, νάμαστε όλοι περήφανοι, εμείς και τα παιδιά μας για τη γλώσσα μας».(Από ομιλία του, προς τους Έλληνες της Σουηδίας μετά την απονομή του βραβείου Νόμπελ το 1979).
Πέραν της τουρκικής και το λεξιλόγιο των πέντε κυριοτέρων Ευρωπαϊκών γλωσσών (Αγγλική, Γαλλική, Ισπανική,Ιταλική και Γερμανική), καθώς και των Λατινικών προέρχεται από το αντίστοιχο Ελληνικό, σε ποσοστό 80%, όπως απέδειξε με το δίτομο έργο της «Πως η Ελληνική γονιμοποίησε τον Ευρωπαϊκό λόγο» (Εκδ. ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ), η φιλόλογος Άννα Τζιροπούλου Ευσταθίου. Το δε Αγγλικό αλφάβητο των 26 γραμμάτων είναι Ελληνική επινόηση που χρησιμοποιείτο από τους Χαλκιδείς κατοίκους της Κύμης, (Κυμαϊκό αλφάβητο). Γιατί όπως σήμερα έχει γίνει γνωστό και είναι παραδεκτό από τους εγκυρότερους ανά τον κόσμο γλωσσολόγους και εγκυκλοπαίδειες:
UNESCO (Ιστορία της Ανθρωπότητας 1963).
Έχοντας γνώση όλων των παραπάνω, ο καθηγητής της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενδοκρινολόγοςΜενέλαος Μπατρίνος, δημιούργησε μία μέθοδο εκμαθήσεως της Ελληνικής Γλώσσας για αγγλομαθείς σε ένα τόμο. Το «MathemodernGreek» (Εκδ. Πασχαλίδης) ήταν προϊόν μετά από μία πολύχρονη προσπάθεια του εν λόγω καθηγητή σε Διεθνή Ιατρικά Συνέδρια, να πείθει τους συναδέλφους του ότι μιλούσαν Ελληνικά χωρίς να το καταλαβαίνουν. Σε αυτό βοήθησε και η επιστήμη της Ιατρικής που εξελίσσεται με αποκλειστικά ελληνικούς όρους. Η παρουσίαση του βιβλίου προκάλεσε θύελλα ενθουσιασμού μεταξύ των ξένων κυρίως, σε σημείο που του ζητήθηκε να δημιουργήσει μία αντίστοιχη μέθοδο για γερμανομαθείς. (Την όλη φιλοσοφία της μεθόδου του εξηγεί στο περιοδικό ΔΑΥΛΟΣ τεύχος 195 Μαρτίου ’98).
Μέσα στον όλο προβληματισμό που μπορεί να φέρει το παρόν, πρέπει να προσθέσουμε και έναν (από τους πάρα πολλούς) μεγάλο Ελληνιστή που πρόσφατα απεβίωσε (15Νοε 98), τον πρύτανη της «Βασιλικής Ακαδημίας των Βάσκων» (DECANO DE LA REAL ACADEMIA BASKA) και ιδρυτή της «Ελληνικής Ακαδημίας της Βασκωνίας», (την «Καλιά της Γνώσεως» όπως την ονόμασαν) τον γλωσσολόγο FEDERICO KRUTWIG SAGREDO που γνώριζε 20 γλώσσες, και εν τούτοις υπέγραφε και αλληλογραφούσε με το ελληνικό όνομα Αρίστων Άμμων. Υπήρξε ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της ιδέας για καθιέρωση της αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας ως μόνης επίσημης γλώσσας της Ε.Ε θεωρώντας ότι με «…τη μορφολογία και το πλούσιο λεξιλόγιό της είναι η μόνη που μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στην διανοητική εξέλιξη του ανθρώπινου εγκεφάλου».
Βλέπουμε λοιπόν πως γνωστοί και άγνωστοι άνθρωποι γύρω μας καταβάλουν μία μεγάλη προσπάθεια να προαγάγουν το κύρος της πατρίδος μας στο εσωτερικό και το εξωτερικό και το πετυχαίνουν πολύ καλά. Εμείς θα τους βοηθήσουμε ή θα δολιοφθείρουμε (σαμποτάρουμε) αυτή τους την προσπάθεια; Θα είναι προς όφελος ή προς ζημία μας;
«Για τη μητέρα γλώσσα μας τα λάβαρα κρατείστε ». Κωστής Παλαμάς
Τη γλώσσα (και το αλφάβητο) επειδή ακριβώς είναι το ύψιστο μνημείο πολιτισμού, χωρίς το οποίο θα ήταν αδύνατη κάθε εξέλιξη στις υπόλοιπες πολιτιστικές, πνευματικές και τεχνικές δραστηριότητες του ανθρώπου, κάθε λαός καταβάλλει προσπάθεια να τη προστατεύσει από την πρόσμιξη ξένων λέξεων. Π.χ. στη Γαλλία ψηφίστηκε ο νόμος ΤΟΥΜΠΟΝ το 1994, (όπως διαβάζουμε στην εφ. ΒΗΜΑ 4/2/96), βάσει του οποίου απαγορεύεται η χρήση της παραμικρής μη Γαλλικής λέξεως, όχι μόνο στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση αλλά και στην συσκευασία οποιουδήποτε προϊόντος με πρόστιμα που μπορούν να φθάσουν τα 25000 φράγκα (2,5 εκατ. δρχ). Η πρώτη ποινή για παράβαση του νόμου έπεσε στη γνωστή εταιρεία καλλυντικών Body Shop γιατί σε ορισμένες συσκευασίες της, είχε λέξεις που δεν ήταν μεταφρασμένες στη γλώσσα του Μολιέρου.
Αν λοιπόν δίδεται τόση σημασία στην προστασία της γλώσσας, από άλλους λαούς, τι πρέπει να κάνουμε εμείς που έχουμε την ΓΛΩΣΣΑ για την οποία ο Λατίνος Κικέρων είπε «Ει θεοί διαλέγονται τη των Ελλήνων γλώττη χρώνται». Δηλ. εάν μιλάνε οι Θεοί σίγουρα την Ελληνική γλώσσα χρησιμοποιούν.
Ο τρόπος προστασίας της γλώσσας μας είναι απλός, θέλει όμως προσοχή και επιμονή στην προσπάθεια.
α. Πρέπει να εντοπίζουμε τις ξένες ονομασίες και να επαναφέρουμε τις πρώτες, τις αρχαίες Ελληνικές. Π.χ. είναι απαράδεκτο την Δεκέλεια να ονομάζουμε Τατόϊ, τα Αιγόσθενα Πόρτο Γερμενό, τις Αφίδνες Κιούρκα, το όροςΒόρρα Καϊμακτσαλάν κ.λ.π.
β. Το αυτό πρέπει να εφαρμοσθεί και για όλα τα ανά τον κόσμο τοπωνύμια. Είμαστε ελεύθερο κράτος και ελεύθεροι άνθρωποι για να εκφραζόμαστε ελεύθερα και να προστατεύουμε, όπως έχουμε υποχρέωση, την τεράστια πολιτιστική κληρονομιά που μας άφησαν εκείνοι που μας γέννησαν. Γιατί Ακχισάρ και όχι Αξάριον ήΘυάτειρα; Γιατί Ισπάρτα και όχι Σπάρτη; Γιατί Ούρφα και όχι Ορρόη ή Έδεσσα; Παράδειγμα πρέπει να μας γίνει η χρήση ονομασίας Καρντάκ αντί Ίμια, που με πείσμα προσπαθούν να περάσουν στην διεθνή κοινή γνώμη οι γείτονές μας.
γ. Η καθημερινή μας ομιλία επίσης πρέπει να καθαρισθεί από ξένους όρους που είναι δυσνόητοι στο πλατύ κοινό. Όχι λοιπόν P/C αλλά ηλεκτρονικός υπολογιστής (Η/Υ η συντετμημένη γραφή του). Όχι σκάνερ αλλά σαρωτής. Τηλεομοιότυπος, όχι φαξ. Στάθμευση, όχι παρκάρισμα. Ακόμη υπερκατάστημα (ή παντοπωλείο)όχι σούπερ μάρκετ (σούπερ είναι η ελληνική δασεινόμενη λέξη υπέρ με την προφορά της δασείας).Ακόμη οι κακόηχες λέ-ξεις σάντουιτς και φαστ φουντ που κυριάρχησαν στη ζωή μας είναι οι αμφί-ψωμο και ταχυφαγείο. Δυστυχώς στην καθημερινή επαγγελματική ή ιδιωτική συνομιλία μας χρησιμοποιούμε, χωρίς κανείς να μας το επιβάλει, τόσους ξενικούς όρους, που σε λίγο για να μας καταλαβαίνουν οι γονείς μας θα χρειάζονται λεξικό.(Και δεν είμαστε οι μόνοι, το ίδιο συμβαίνει πχ με τους γιατρούς κ.α. ) Δε χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια να αναφέρουμε το loop – ανακύκλωση, το briefing – ενημέρωση κλπ. και δε πάνε πολλά χρόνια που λεγόταν το γκολ, τέρμα, το κόρνερ, γωνιακό λάκτισμα, ενώ ευτυχώς πολλοί ακόμα εκφωνητές αναφέρουν το μπάσκετ, καλαθόσφαιρα, χωρίς να είναι δυσνόητοι. (Βέβαια ακόμα η διευκόλυνση λέγεται assist, η διαδοχή follow, το παράπτωμα foul, το παιγνίδι game, ο ρυθμιστής, συντονιστής play-maker, η ανάπαυλα time out, το αποτέλεσμα, η έκβαση score, ο προφύλακαςguard, και τόσοι ακόμα εύηχοι και κατανοητοί ελληνικοί όροι αναφέρονται με ξενική ορολογία).
Πολλοί νομίζοντας ότι θα θεωρηθούν μορφωμένοι αναφέρουν πλήθος λέξεων κυρίως στην αγγλική όπως practice αντί εξάσκηση, coffee αντί για καφέ (εκ του Κηφέως), drink αντί για ποτό και τόσα άλλα που δείχνουν την έλλειψη ικανότητας στην χρήση καθαρής Ελληνικής γλώσσας και ένα χαμηλό μορφωτικό επίπεδο που από πολλούς πολίτες είναι παρεξηγήσιμο. Διότι οι πραγματικά μορφωμένοι δεν θεωρούν ως όμοιό τους έναν που γνωρίζει πέντε γλώσσες και μιλώντας την μία χρησιμοποιεί λέξεις και των άλλων, άλλά εκείνον που γνωρίζει δύο και κάθε μία από αυτές την ομιλεί καθαρή, με τους δικούς της όρους. Έτσι γίνεται πλήρως κατανοητός από όλους ενώ ο άλλος της πρώτης περιπτώσεως δυσνόητος στην καλύτερη περίπτωση (ή και τελείως ακατανόητος), σχεδόν απ’ όλους.
δ. Καθαρισμός των ξένων λέξεων πρέπει να γίνει και στους χώρους εργασίας και διαβίωσης. Στις λέσχες και στα θέρετρα η Reception να γίνει υποδοχή, το menu, εδέσματα, το briefing, ενημέρωση (ή αίθουσα ενημερώσεως). Για τα ονόματα στις φόρμες των ιπταμένων που αναφερθήκαμε προηγουμένως, θα πρέπει να προσθέσουμε και την Ελληνική Σημαία στο αριστερό μπράτσο που θα πρέπει να αναγράφει ΕΛΛΑΣ και όχι HELLAS ή GREECE, και εκείνο το «please hold a line» στα τηλεφωνικά μας κέντρα αν γίνει «παρακαλώ αναμείνατε στο ακουστικό σας» όχι μόνο θα προσθέσει ελληνικό χρώμα στη Μονάδα αλλά και θα είναι κατανοητό από τους στη συντριπτική πλειοψηφία Έλληνες καλούντες το κέντρο που δε γνωρίζουν την αγγλική, όπως είναι γονείς στρατευμένων και άλλοι.
ε. Ακόμη οι επίσημες ομιλίες από τους Αξ/κούς που μεταβαίνουν με τις ανταλλαγές Μοιρών ή άλλες αποστολές στο εξωτερικό, θα πρέπει να προετοιμάζονται και να εκφωνούνται στην ελληνική, όσο καλά και αν είναι γνωστή η γλώσσα του φιλοξενούντος κράτους από τον ομιλητή. Βέβαια πρέπει να υπάρχει και ο ανάλογος μεταφραστής. Όταν αυτό εφαρμόστηκε από κάποιον Δ/κτή Μοίρας στη Βρετανία, πολλοί Άγγλοι συνάδελφοι εκπλάγηκαν με την (μοναδική στον κόσμο) μουσικότητα της γλώσσης μας, γεγονός που και ο κράτιστος ποιητής και διανοητής Ι. ΓΚΑΙΤΕ είχε διαπιστώσει:
«Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η ελληνική αντήχησε, ως άστρο λαμπερό μέσα στη νύκτα»
και ο Νικ. Βρεττάκος συμπλήρωσε: « Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως θα ελιχθώ προς τα πάνω όπως ένα ρυάκι που μουρμουρίζει. Και αν τυχόν κάπου ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμους συναντήσω αγγέλους, θα τους μιλήσω ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική ».
στ. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα ονόματα, τα δικά μας και των παιδιών μας. Όταν τον Αθανάσιο τον κάνουμε Θανάση (ή ακόμα χειρότερα Σάκη) θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι του δίνουμε «επί τα χείρω» άλλο όνομακαι τον κάνουμε θνητό από αθάνατο. Αθανασία λοιπόν και όχι Νάνση. Βασίλης και Αποστόλης όχι όμως Λάκης. Δημοσθένης και όχι Ντένις. Διονυσία και όχι Ντενίζ. Αγησίλαος και όχι Άκης και τόσα πολλά ακόμη ονόματα που η έλλειψη προσοχής και η ξενομανία, μας κάνουν να τροποποιούμε και να δίνουμε στα παιδιά μας, νομίζοντας ότι έτσι θα ανέβει το κοινωνικό μας «prestige» και η «κουλτούρα» (που μας ενοχλεί να τα αναφέρουμε ως «προβολή» και «καλλιέργεια»). Και είναι η ίδια αμάθεια αυτή που μας οδηγεί για αγορές ρούχων στις «Μπουτίκ» και δεν μας άφησε να μάθουμε ότι η λέξη αυτή προέρχεται από την ελληνικότατη λέξη αποθήκη.
ζ. Τέλος ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην σημασία των λέξεων που χρησιμοποιούμε και οι οποίες μπορεί να είναι προσβλητικές ή να θίγουν καταστάσεις, άτομα, ή ομάδες ατόμων. Μία τέτοια είναι η λέξη αποστρατεία (= η κατάσταση του απομακρυσμένου Αξκού), αποστράτευση (= απόλυση εφεδρειών, αντίθετο = επιστράτευση),αποστρατεύω (= απομακρύνω Αξιωματικό από την στρατιωτική υπηρεσία για λόγους ηλικίας, ανικανότητας,…., υπηρεσιακών αναγκών), απόστρατος κλπ. (Ελληνικό λεξικό Τεγόπουλου-Φυτράκη 1993). Έχει παρατηρηθεί ότι πολλούς συναδέλφους τους ενοχλεί αυτή η λέξη και άλλοι θεωρούν ότι τους προσβάλλει. Θα πρέπει λοιπόν άμεσα να αντικατασταθεί η λέξη απόστρατος από τη λέξη έφεδρος (= ο έτοιμος να χρησιμοποιηθεί σε ώρα ανάγκης, κατά το ίδιο λεξικό), για να ξεχωρίζουν και τα αρχικά Ε.Ε. αντί του Ε.Α. (που μπορεί κάποιος να συγχύσει με τον Ελεγκτή Αεραμύνης).
ΕΙΣ ΕΛΛΗΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ Π. Α.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου