Μπροστινή όψη του σιδηρού σταυρού Β' Τάξης
Έκδοση του 1914.
Πίσω όψη του σιδερένιου σταυρού Β' Τάξης
Έκδοση του 1914 με τα χαρακτηριστικά του 1813
|
Ο
Σιδηρούς Σταυρός (γερμ.
Eisernes Kreuz) ήταν το
κατεξοχήν πρωσικό και μετέπειτα γερμανικό πολεμικό μετάλλιο έως το τέλος
του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και σύμβολο του γερμανικού μιλιταρισμού.
Ιστορική αναδρομή
Το παράσημο ιδρύθηκε στις 10 Μαρτίου 1813 από τον βασιλιά της Πρωσίας, Φρειδερίκο Γουλιέλμο Γ΄. Η όλη εμφάνιση του παράσημου ήταν εμπνευσμένη από το σύμβολο του τάγματος των Τευτόνων,
έναν λιτό σταυρό μαύρου χρώματος, του οποίου τα άκρα διευρύνονταν
ελαφρά. Τον σταυρό αυτό φορούσαν οι ιππότες επάνω σε άσπρο μανδύα από
τον 14ο αιώνα.
Το σχέδιο προήλθε από το χέρι του ίδιου του βασιλιά, με την τελική προσαρμογή από τον Καρλ Φρίντριχ Σίνκελ, κατασκευάστηκε από τα Βασιλικά Χυτήρια (Königlich Preußische Eisengießerei) για πρώτη φορά με αναδρομική χρονολόγηση στις 10 Μαρτίου 1813.
Αρχικά ήταν προορισμένο να απονεμηθεί μόνο μια φορά και για να τιμήσει
αποκλειστικά και μόνο διάφορες δράσεις στους απελευθερωτικούς αγώνες των
χρόνων 1813–1815 κατά του Ναπολέοντα. Αργότερα όμως ξαναχρησιμοποιήθηκε και σε άλλους πολέμους.
Σε αντίθεση με άλλα μετάλλια, ο Σιδηρούς Σταυρός δεν είχε σχεδόν
κανένα πολύτιμο υλικό πάνω του. Ήταν κατασκευασμένος από απλό μαύρο χυτοσίδηρο σε απλό αργυρό
φόντο. Η μορφή του αυτή ήταν σύμβολο ιπποτισμού, αληθινής εκπλήρωσης
του καθήκοντος καθώς και μετριοφροσύνης του Γερμανού Πρώσου στρατιώτη.
Ο Μεγαλόσταυρος
του Σιδηρού Σταυρού ήταν σχεδόν διπλάσιος σε μέγεθος από αυτό των
σταυρών Α΄ και Β΄ Τάξης και φερόταν σε ταινία στον λαιμό. Μια παραλλαγή
του μεγαλόσταυρου, με μικρότερες διαστάσεις, αποτέλεσε τη βαθμίδα του Σταυρού των Ιπποτών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Σιδηρούς Σταυρός είχε πάντα το έτος έκδοσής του (1813, 1870, 1914 και 1939)
σκαλισμένο στο κάτω μέρος του κάτω σκέλους του σταυρού. Η έκδοση του
1813 είχε και το μονόγραμμα του ονόματος του βασιλιά Φρειδερίκου
Γουλιέλμου Γ΄ (FW) στο άνω σκέλος του σταυρού, ενώ στο κέντρο είχε ένα φύλλο βελανιδιάς. Οι εκδόσεις του 1870 και του 1914 είχαν τα αντίστοιχα μονογράμματα των Γουλιέλμου Α΄ και Γουλιέλμου Β΄
(W) στο κέντρο και ένα βασιλικό στέμμα στο άνω άκρο. Το αρχικό μοτίβο
πέρασε στην όπισθεν όψη. Η έκδοση του 1939 αντικατέστησε το βασιλικό
μονόγραμμα και στέμμα με το σύμβολο του εθνικοσοσιαλισμού, τη σβάστικα.